Odliczenie podatku zapłaconego za granicą i jego zwrot

Z pracy za granicą osiągałem dochody, od których płaciłem podatek w państwie obcym. Zgodnie z przepisami wewnętrznymi tego państwa będzie mi przysługiwał zwrot tego podatku. Czy odliczenie podatku zagranicznego i jego późniejszy zwrot mają wpływ na zastosowanie ulgi abolicyjnej?

W pewnych przypadkach odliczenie podatku zapłaconego za granicą może spowodować, że skorzystanie z ulgi abolicyjnej nie będzie możliwe. Ulga nie ma też zastosowania przy rozliczaniu zwrotu podatku zagranicznego, który uprzednio odliczono od podatku w Polsce.

W polskim systemie prawnym eliminacja bądź złagodzenie skutków podwójnego opodatkowania dochodów osób fizycznych następuje przez stosowanie metody wyłączenia z progresją lub metody proporcjonalnego odliczenia, zawartych w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania. Sposób ich stosowania przy obliczaniu podatku w Polsce reguluje art. 27 ust. 8 oraz ust. 9 i 9a updof.

Metoda wyłączenia z progresją jest korzystniejsza, bo dochód uzyskany za granicą jest zwolniony od podatku w Polsce. Dochód ten jest brany pod uwagę tylko przy obliczaniu stawki podatkowej, według której podatnik jest obowiązany rozliczyć podatek od dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce.

Z kolei dochody zagraniczne rozliczane metodą proporcjonalnego odliczenia opodatkowuje się w Polsce na zasadach przyjętych dla dochodów z danego źródła, nawet przy braku dochodów krajowych podlegających opodatkowaniu. Podwójnego opodatkowania unika się dzięki odliczeniu w Polsce zagranicznego podatku. Aby zastosować to odliczenie, podatek za granicą musi być faktycznie zapłacony. Jednocześnie kwota tego odliczenia nie może przekroczyć tej części podatku obliczonego w Polsce przed jego pomniejszeniem, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.

Niwelowaniu różnic w obciążeniu podatkowym podatników służy tzw. ulga abolicyjna (art. 27g updof). Polega ona na tym, że podatnicy osiągający - z określonych źródeł (tytułów) położonych za granicą - dochody rozliczane w Polsce metodą proporcjonalnego odliczenia, mogą pomniejszyć podatek wykazany w zeznaniu o kwotę różnicy między podatkiem wyliczonym według wspomnianej metody a podatkiem obliczonym metodą wyłączenia z progresją.

Skorzystanie z tej preferencji wymaga zatem wystąpienia podatku, od którego można odliczyć kwotę ulgi. Może się jednak zdarzyć, że po odliczeniu podatku zapłaconego za granicą, polski podatek wyniesie zero złotych. Zastosowanie ulgi abolicyjnej nie jest wówczas możliwe.

Dalsze niekorzystne konsekwencje mogą się pojawić, gdy podatnik uzyska z zagranicy zwrot podatku uprzednio odliczonego od podatku w Polsce. Wtedy stosownie do dyspozycji art. 45 ust. 3a updof będzie musiał w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, doliczyć kwoty poprzednio odliczone do podatku. Wymóg doliczenia dotyczy tej części zwróconego podatku zagranicznego, który uprzednio pomniejszał polski podatek. Co istotne, do zwrotu podatku uprzednio zapłaconego za granicą i odliczonego w Polsce, ulga abolicyjna nie ma zastosowania.

Podatnik nie uniknie opisanych wcześniej niekorzystnych skutków odliczenia zagranicznego podatku, dokonując wstecznie korekty zeznania, w którym odliczenia dokonał. Organy podatkowe twierdzą bowiem, że o ile zastosowano właściwą metodę rozliczenia zagranicznych dochodów i odliczono kwotę zagranicznego podatku w prawidłowej wysokości, to takie rozliczenie jest prawidłowe i nie podlega korekcie (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20 sierpnia 2015 r., nr IBPB-2-1/4511-174/15/BJ).