Nowe reguły rozliczania leasingu

Zmiany wprowadzone w 2013 r. do ustaw o podatku dochodowym dotyczą m.in. umów leasingu. Jak w przypadku każdej nowości, również w odniesieniu do tego zagadnienia pojawiają się wątpliwości co do sposobu i zakresu stosowania nowych uregulowań.

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. Zamierzam wziąć w leasing dwa samochody ciężarowe. Słyszałem, że od nowego roku zaczął się opłacać leasing rzeczy już w leasingu używanych. Na czym polega to nowe rozwiązanie?

W poprzednim stanie prawnym, tj. obowiązującym do 31 grudnia 2012 r., zawieranie umów leasingu przedmiotów, które były już uprzednio leasingowane, było nieopłacalne z ekonomicznego punku widzenia. Wynikało to z faktu, że suma ustalonych przez strony w takiej umowie opłat musiała odpowiadać co najmniej wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Tym samym przy kolejnej umowie leasingu strony musiały ustalać sumę tych opłat, odnosząc się do "historycznej" wartości początkowej przedmiotu leasingu.

Od stycznia 2013 r. uregulowania te zostały zmodyfikowane. Obecnie w przypadku leasingu dotyczącego środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, które były już przedmiotem leasingu, suma ustalonych przez strony w umowie opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, powinna odpowiadać co najmniej wartości rynkowej przedmiotu umowy z dnia zawarcia następnej umowy leasingu (art. 23b ust. 1 pkt 3 i art. 23f ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof oraz odpowiednio art. 17b ust. 1 pkt 3 i art. 17f ust. 1 pkt 2 ustawy o pdop). Co istotne, nie ma przy tym znaczenia, czy umowa zawierana jest z poprzednim leasingobiorcą, czy też nowym kontrahentem.

Wprowadzenie omawianych uregulowań, czyli tzw. ponownego leasingu, wymagało dokonania zmian w zakresie ustalania przychodów leasingodawcy. Dzięki nim od nowego roku w leasingu finansowym do przychodów finansującego zalicza się opłaty leasingowe otrzymane we wszystkich umowach leasingu dotyczących tego samego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, w części przewyższającej spłatę wartości początkowej określanej dla celów amortyzacji (art. 23f ust. 3 ustawy o pdof i odpowiednio art. 17f ust. 3 ustawy o pdop).

Jestem przedsiębiorcą. Od brata likwidującego działalność gospodarczą pod koniec kwietnia 2013 r. przejmę w drodze cesji umowę leasingu operacyjnego maszyny produkcyjnej. Czy wynikające z niej opłaty będę mógł rozliczać w kosztach na zasadach przyjętych przez brata?

W praktyce gospodarczej zdarzają się sytuacje, w których następuje zmiana stron umowy w trakcie jej trwania. Dotyczy to również umów leasingu, gdyż i tu w trakcie ich trwania zdarzają się przypadki zmiany podmiotu korzystającego. W takiej sytuacji cesjonariusz, czyli osoba, która wstąpiła w miejsce dotychczasowego korzystającego, w sensie prawnym nabywa związane z tą umową prawa oraz przejmuje obowiązki.

Wśród wprowadzonych z dniem 1 stycznia 2013 r. zmian w podatkowym rozliczaniu umów leasingu szczególnie korzystna dla podatników jest ta polegająca na określeniu, w jakich okolicznościach - pomimo dokonanej cesji praw i obowiązków z umowy leasingu - umowa może być nadal rozliczana podatkowo w ramach podstawowego okresu obowiązywania.

W obu ustawach o podatku dochodowym przed 1 stycznia 2013 r. podstawowy okres umowy leasingu zdefiniowany był jako czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona. Brakowało w nich jednak uregulowań w zakresie skutków zmiany strony umowy leasingu w tym okresie. Powodowało to powstawanie rozbieżności interpretacyjnych, które w efekcie prowadziły do sporu pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi.

Omawiane zmiany zasad rozliczania leasingu mają zastosowanie do umów zawartych od 1.01.2013 r.

Dzięki nowelizacji przepisów art. 23a pkt 2 ustawy o pdof oraz art. 17a pkt 2 ustawy o pdop w przypadku zmiany strony lub stron umowy leasingu, obecnie podstawowy okres umowy uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy (m.in. okres trwania umowy czy wysokość rat leasingowych) nie uległy zmianie. Jednak w sytuacji, gdy oprócz zmiany stron umowy nastąpią w niej również inne modyfikacje, wówczas dla celów podatkowych będzie ona traktowana jako zupełnie nowa umowa.

Wobec powyższego, jeżeli w przypadku Czytelnika jedyną zmianą jaka nastąpi w wyniku cesji umowy leasingu będzie zmiana korzystającego z jego brata na niego, wówczas będzie mógł rozliczać w kosztach wynikające z niej opłaty na zasadach określonych dla leasingu operacyjnego.

W listopadzie 2012 r. zaproponowano mi wzięcie w leasing operacyjny dwóch budynków: magazynowego oraz biurowo-produkcyjnego. Jednak z uwagi na kryzys gospodarczy odstraszyła mnie perspektywa konieczności zawarcia jej ze względu na przepisy podatkowe na 10 lat. Wiem od pracownika firmy leasingowej, że te budynki do tej pory nie zostały oddane w leasing, a jednocześnie dostałem informację, że teraz mogę leasingować je krócej i nie mieć problemów z fiskusem. Czy to prawda?

TAK. Do końca ubiegłego roku umowa, którą klasyfikowało się jako umowę leasingu operacyjnego nieruchomości podlegających amortyzacji, musiała być zawarta na co najmniej 10 lat.

W 2013 r. sytuacja ta uległa zmianie. Obecnie okres minimalnego czasu trwania umowy leasingu nieruchomości podlegających amortyzacji został skrócony z 10 lat do 5 lat. Stanowią o tym przepisy art. 23b ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof i art. 17b ust. 1 pkt 1 ustawy o pdop. To uregulowanie przyniosło korzyści nie tylko korzystającym, ale również finansującym. To oni mieli bowiem trudności w oszacowaniu długoterminowego ryzyka związanego z finansowaniem zakupu nieruchomości.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.)