Ocena umowy leasingu samochodu na potrzeby podatku dochodowego

Prowadzę działalność gospodarczą, którą rozliczam w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów. Na potrzeby tej działalności zamierzam wziąć w leasing samochód osobowy. Jakie warunki musi spełniać umowa, aby można było uznać, że jest to umowa leasingu operacyjnego? Jakie korzyści są związane z używaniem samochodu w ramach takiej umowy?

Leasing w rozumieniu ustawy o PIT

Stosownie do art. 23a pkt 1 updof, przez umowę leasingu rozumie się taką umowę, na mocy której jedna ze stron, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie:

podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne,
grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów.

Zwróć uwagę!

Gdy umowa leasingu spełnia wymogi określone w art. 23b ust. 1 updof, mówimy o leasingu operacyjnym. Wspomniane wymogi dotyczą czasu trwania umowy leasingu oraz sumy opłat określonych w umowie.

Czas trwania leasingu

Aby umowa zawarta przez przedsiębiorcę była uważana na gruncie podatku dochodowego za umowę leasingu operacyjnego, czas jej trwania powinien być określony, przy czym musi wynosić co najmniej:

40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo
5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości.

Pojęcie normatywnego okresu amortyzacji definiuje art. 23a pkt 4 updof. W odniesieniu do środków trwałych, przez normatywny okres amortyzacji rozumie się okres, w którym odpisy amortyzacyjne, wynikające z zastosowania stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych, zrównują się z wartością początkową środków trwałych.

Jak wynika z pytania, podatnik zamierza wziąć w leasing samochód osobowy. Dla tego rodzaju środków trwałych stawka amortyzacyjna określona w Wykazie stawek amortyzacyjnych wynosi 20%. Normatywny okres amortyzacji samochodu osobowego wynosi zatem 5 lat. Tym samym, czas trwania umowy leasingu operacyjnego, którego przedmiotem jest samochód osobowy, nie może być krótszy niż 2 lata (tj. 5 lat x 40%).

Suma opłat określonych w umowie

Przechodząc do omówienia drugiego warunku decydującego o uznaniu umowy za umowę leasingu operacyjnego, należy zauważyć, że suma opłat określonych w umowie musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej środka trwałego będącego przedmiotem leasingu. W sytuacji natomiast gdy dany składnik majątku jest przedmiotem kolejnej umowy leasingu zawartej przez leasingodawcę, suma wspomnianych opłat musi odpowiadać co najmniej wartości rynkowej przedmiotu leasingu z dnia zawarcia następnej umowy.

Przy ustalaniu sumy opłat określonych w umowie leasingu uwzględnia się opłaty na rzecz leasingodawcy, w szczególności:

opłatę wstępną (czynsz inicjalny),
raty leasingowe,
cenę wykupu.

Jak wynika z art. 23b ust. 1 pkt 3 updof, opłaty te należy uwzględniać w kwotach netto, tj. pomniejszonych o wartość należnego podatku VAT. Co istotne, w przywołanym przepisie brak jest zastrzeżenia, że chodzi o podatek VAT, który podatnik (nabywca) ma prawo odliczyć zgodnie z odrębnymi przepisami. W naszej ocenie, oznacza to, że przy ustalaniu sumy opłat trzeba pominąć pełną wartość tego podatku, w tym również tę jego część, która nie podlega odliczeniu.

Dalsze ograniczenia wprowadza art. 23j ust. 2 updof. Z jego uregulowań wynika, że do sumy opłat określonych w umowie, ustalanej na potrzeby kwalifikacji tej umowy jako umowy leasingu operacyjnego, nie wlicza się:

płatności na rzecz leasingodawcy za świadczenia dodatkowe, o ile są one wyodrębnione z opłat leasingowych,
podatków, w przypadku których obowiązek podatkowy ciąży na leasingodawcy z tytułu własności lub posiadania środków trwałych, będących przedmiotem umowy leasingu, oraz składek na ubezpieczenie tych środków trwałych, jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że ciężar tych podatków i składek będzie ponosił leasingobiorca niezależnie od opłat za używanie,
kaucji określonej w umowie leasingu wpłaconej leasingodawcy przez leasingobiorcę.

Przykład

Podatnik w ramach działalności gospodarczej zawarł umowę leasingu samochodu osobowego.

W umowie tej przyjęto następujące warunki:

-	czas trwania umowy	3 lata,
-	wartość początkowa samochodu	124.390,24 zł,
-	opłata wstępna (netto)	49.756,10 zł,
-	suma miesięcznych rat leasingowych (netto)	77.721,35 zł,
-	cena wykupu po zakończeniu umowy (netto)	1.243,90 zł.

Suma opłat ustalonych w umowie, pomniejszonych o należny VAT, wynosi 128.721,35 zł [49.756,10 zł + 77.721,35 zł + 1.243,90 zł] i jest wyższa od wartości początkowej przedmiotu leasingu. Spełniony jest również warunek odnoszący się do okresu trwania umowy.

Oznacza to, że przedmiotowa umowa spełnia wymagania konieczne do uznania jej za umowę leasingu operacyjnego.

Korzyści związane z leasingiem samochodu osobowego

Leasing jest popularną formą finansowania zakupu samochodów osobowych, gdyż daje pewne korzyści, zwłaszcza w rozliczeniu podatku dochodowego. Korzyści, o których mowa polegają w szczególności na:

a) zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów:

wydatków związanych z eksploatacją samochodu na potrzeby prowadzonej działalności, bez obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu,
opłat za używanie samochodu, bez względu na jego wartość początkową ustaloną przez leasingodawcę,

b) wykupieniu samochodu po cenie określonej w umowie do majątku osobistego, a w konsekwencji kwalifikowania przychodu ze sprzedaży samochodu do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d updof, o ile zbycie następuje przed upływem sześciu miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; natomiast zbycie po tym terminie jest neutralne podatkowo.