Gazeta Podatkowa nr 37 (765) z dnia 9.05.2011

Na co fiskus zwraca uwagę sprawdzając zeznania podatkowe?

Kilka dni temu upłynął termin rozliczenia się z fiskusem za 2010 r. Złożenie zeznania nie zamyka jednak sprawy, zwłaszcza gdy zawiera ono pomyłki. Osoby, które popełniły błędy w swoich rozliczeniach podatkowych, będą musiały wyjaśnić wątpliwości, wytłumaczyć nieścisłości i poprawić ewentualne pomyłki. Kto jeszcze zostanie wezwany w sprawie PIT zależy od tego, na czym skupi swoje zainteresowanie organ podatkowy.

Krąg zainteresowań fiskusa

rys. Na co fiskus zwraca uwagę sprawdzając rozliczenie podatkowe?

Odpowiedzialność za sporządzenie i złożenie zeznania podatkowego  spoczywa na podatniku. Podatnicy bowiem sami rozliczają się z fiskusem z tytułu podatku dochodowego. Urzędnicy skarbowi mają natomiast prawo sprawdzić, czy zrobili to prawidłowo. Odbywa się to w ramach czynności sprawdzających, w toku których dokonuje się wstępnej weryfikacji złożonych rozliczeń podatkowych pod kątem poprawności formalnej i rachunkowej. Wprawdzie mogą się one odbyć bez udziału podatnika, zdarza się, że jego wizyta w urzędzie skarbowym jest jednak niezbędna.

Za słusznością przeprowadzenia czynności wyjaśniających dotyczących PIT przemawia także stanowisko Ministra Finansów zaprezentowane w odpowiedzi na interpelację poselską nr 14796. Według resortu w sytuacji istnienia wątpliwości co do rzetelności złożonego przez podatnika zeznania podatkowego organ podatkowy jest obowiązany przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające.

W zasadzie jako pierwsi zostaną wezwani ci, którzy nie złożyli rozliczenia podatkowego, mimo że mieli obowiązek to zrobić. W tej sytuacji osoby te będą musiały wyjaśnić przyczyny takiego stanu. Wezwanie może dostać również ten, kto wywiązał się z tego obowiązku, ale jego PIT "zawieruszył się". Zabezpieczeniem w tym przypadku może być kopia zeznania podatkowego, na którym widnieje data jego złożenia lub dowód nadania listu poleconego.

Kolejnym powodem, dla którego urząd wezwie, będą błędy w zeznaniu. Lista błędów, jakie mogą pojawić się w PIT, jest długa (patrz ramka). Niektóre z nich urzędnicy mogą wprawdzie skorygować z własnej inicjatywy, jednak w wielu przypadkach muszą się zwrócić o to do podatnika.

Na wezwanie narażeni są również podatnicy, którzy skorzystali z ulg podatkowych, np. rehabilitacyjnej czy na Internet. W myśl art. 275 § 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli ze złożonej deklaracji wynika, że podatnik skorzystał z przysługujących mu ulg podatkowych, organ podatkowy może zwrócić się do niego o okazanie dokumentów lub o złożenie fotokopii dokumentów, których posiadania w określonym czasie wymaga przepis prawa.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że dokumenty związane z rozliczeniem PIT za ubiegły rok trzeba przechowywać do czasu upływu terminu przedawnienia podatku.

Zobowiązanie podatkowe przedawnia się po 5 latach, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Oznacza to, że dokumenty związane z rozliczeniem podatku dochodowego za ubiegły rok trzeba trzymać do końca 2016 r. Przy czym okres ich przechowywania może niekiedy być dłuższy. W pewnych okolicznościach bieg terminu przedawnienia podatku nie rozpoczyna się, ulega zawieszeniu lub zostaje przerwany.

Wezwanie do stawienia się w urzędzie

O tym w jakiej sprawie, w jakim celu i kiedy ma się stawić, podatnik dowiaduje się z wezwania, które ma na ogół formę pisemną. Niekiedy może on być wezwany telefonicznie lub przy użyciu innych środków łączności. Jest to możliwe w sytuacjach uzasadnionych ważnym interesem adresata lub gdy stan sprawy tego wymaga. Wezwanie podatnika w tej formie nie zwalnia jednak urzędnika z obowiązku podania informacji, które zamieszcza się w wezwaniu pisemnym. Wezwanie przekazane w taki sposób wywołuje skutki prawne tylko wówczas, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

Ponadto, jeżeli osoba wezwana nie może stawić się z powodu choroby, kalectwa lub innej ważnej przyczyny, organ podatkowy może przyjąć wyjaśnienie lub zeznanie albo dokonać czynności w miejscu pobytu tej osoby.

Czynności sprawdzające nie wykluczają kontroli

Ustawodawca przewidział, że na etapie czynności sprawdzających stosowanie kary porządkowej jest niedopuszczalne, jednak wezwania do stawienia się w urzędzie skarbowym w sprawie PIT nie warto ignorować. Choćby z tego względu, że błędy wykryte w tym czasie można od razu poprawić. Brak współpracy ze strony podatnika może skończyć się wszczęciem kontroli lub postępowania podatkowego. Sprawdzenie rozliczenia podatku dochodowego w ramach czynności sprawdzających nie wyklucza bowiem jego dalszej weryfikacji. Rozliczenie podatkowe  może być w przyszłości przedmiotem kontroli lub postępowania podatkowego. Nie jest to również wykluczone, jeżeli w czasie czynności sprawdzających podatnik wyjaśnił wątpliwości, przedstawił dokumenty potwierdzające wydatki odliczone w ramach ulg czy skorygował PIT. Inny jest bowiem zakres tych czynności. Celem czynności sprawdzających jest przede wszystkim zweryfikowanie zeznania pod kątem formalnym i rachunkowym. Zakres kontroli i postępowania podatkowego jest znacznie szerszy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.)