Gazeta Podatkowa nr 63 (1313) z dnia 8.08.2016

Pobór wyższej zaliczki od pensji pracowniczej

Firmy zatrudniające pracowników pełnią w podatku dochodowym funkcję płatnika, co oznacza, że zobowiązane są do obliczania oraz poboru zaliczek na podatek od świadczeń dokonywanych na rzecz pracowników w ramach stosunku pracy. W zakresie tych obowiązków muszą pilnować, kiedy dochód pracownika przekroczy próg podatkowy, ponieważ to skutkuje zmianą wysokości zaliczek na podatek.

Jedna zasada z różnymi stawkami

Sposób ustalania zaliczki na podatek dochodowy nie ulega zmianie wraz ze zmianą stawki podatkowej - jest taki sam zarówno przy 18%, jak i 32% podatku. To oznacza, że obliczając ją od pracowniczego wynagrodzenia płatnik zobowiązany jest pomniejszyć przychód uzyskany przez pracownika w danym miesiącu m.in. o miesięczne tzw. koszty pracownicze oraz obniżyć zaliczkę na podatek o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, o ile posiada pracownicze oświadczenie PIT-2. O zastosowaniu jednej ze wskazanych stawek decyduje wysokość dochodu uzyskanego przez pracownika od początku roku.

Z uregulowań zawartych w art. 32 ustawy o pdof wynika, że zaliczki na podatek od stycznia do grudnia wynoszą:

• za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali - 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
   
• za miesiące następujące po tym miesiącu - 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Zastosowanie tego przepisu w praktyce oznacza, że stawkę 18% stosuje się przy obliczaniu zaliczek za okres od stycznia do tego miesiąca włącznie, w którym dochód pracownika uzyskany od początku roku przekroczy kwotę 85.528 zł. Dopiero od miesiąca następnego płatnik obowiązany jest stosować stawkę 32%.

Należy zaznaczyć, że pobór wyższej stawki podatku może nastąpić także na wniosek pracownika (art. 41a ustawy o pdof). Również wówczas pracodawca jako płatnik oblicza i pobiera w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy, stosując 32% stawkę podatku. Ponieważ ustawa o pdof nie określa, od którego momentu płatnik powinien ją stosować, wówczas to pracownik w składanym wniosku powinien wskazać, od którego momentu płatnik ma tego dokonywać.

Zaliczki po wejściu w drugi próg

Aby prawidłowo ustalić moment przekroczenia progu podatkowego, trzeba mieć na względzie, że to dochód pracownika, a nie przychód podatkowy, liczony narastająco od początku roku, jest kryterium decydującym o stosowaniu wyższej stawki podatku. Na dochód ten składają się uzyskane w danym miesiącu przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów oraz potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne.

Równie ważną kwestią jest to, że poza dochodami uzyskanymi wyłącznie w danym zakładzie pracy i wypłacanymi przez ten zakład ze stosunku pracy oraz zasiłkami pieniężnymi z ubezpieczenia społecznego, na ustalenie momentu przekroczenia progu podatkowego nie mają wpływu inne dochody podatnika opodatkowane według skali podatkowej.

Zaliczkę od tak ustalonego dochodu płatnik pomniejsza o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, o ile jest w posiadaniu aktualnego oświadczenia pracownika na druku PIT-2. Następnie zaliczkę zmniejsza o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w tym miesiącu przez zakład pracy ze środków podatnika (w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru).

Wskazane reguły płatnik stosuje niezależnie od poziomu dochodów pracownika. W konsekwencji obliczając w oparciu o nie zaliczkę na podatek uwzględnia miesięczne koszty uzyskania przychodów oraz kwotę zmniejszającą podatek, bez względu na to, czy stawka podatku, według której ustala zaliczkę, wynosi 18%, czy też 32% pracowniczego dochodu.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)