Wakacyjna praca a prawo do ulgi prorodzinnej

Wakacje to dla młodzieży dobry okres na zarobkowanie i sposób na pozyskanie środków na swoje wydatki. W niektórych przypadkach zarobki te mogą być jednak powodem zmartwienia dla ich rodziców. Może się bowiem okazać, że wakacyjne dochody ich pociech spowodują utratę prawa do ulgi prorodzinnej.

Źródło przychodów

Korzyści finansowe uzyskane z wakacyjnej pracy stanowią dla celów podatkowych przychód. Sposób jego opodatkowania zależy od formy zatrudnienia. W przypadku uzyskiwania należności z umowy o pracę mamy do czynienia z opodatkowaniem według skali podatkowej. Podobnie jest ze świadczeniami otrzymywanymi z umowy zlecenia i o dzieło. Wyjątkiem są jedynie umowy, w których kwoty należności nie przekraczają 200 zł (oczywiście przy założeniu, że zleceniobiorca nie jest pracownikiem zleceniodawcy). Wówczas do przychodów z tego tytułu ma zastosowanie zryczałtowany podatek w wysokości 18% przychodu (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof).

Po zakończeniu roku, na podstawie sporządzonego przez płatnika PIT-11, przychody opodatkowane według skali podatkowej trzeba wykazać w zeznaniu rocznym. Zeznaniem tym nie należy natomiast obejmować przychodów ze zleceń, od których został pobrany zryczałtowany podatek dochodowy.

Negatywne konsekwencje zarobkowania

Wakacyjne zarobkowanie dzieci i młodzieży może skutkować również konsekwencjami, które dotkną ich rodziców. Chodzi tu o prawo do tzw. ulgi prorodzinnej. O ile bowiem w przypadku dzieci małoletnich i dzieci (bez względu na wiek), które otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, ich ewentualne dochody nie skutkują utratą prawa do ulgi, o tyle inaczej sprawa przedstawia się, jeżeli chodzi o uczące się dzieci (m.in. w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub przepisach o szkolnictwie wyższym) do ukończenia 25. roku życia. W tym przypadku ustawodawca postanowił, że uzyskanie przez dziecko dochodów w łącznej wysokości przekraczającej w 2011 r. kwotę 3.089 zł wyklucza możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej. Wskazany limit obejmuje dochody:

podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, tj. zgodnie z art. 27 ustawy o pdof (np. ze stosunku pracy lub zlecenia na kwotę wyższą niż 200 zł),
kapitałowe, o których mowa w art. 30b ustawy o pdof, czyli m.in. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną.

Aby rodzice zachowali w 2011 r. prawo do ulgi prorodzinnej, pełnoletnie uczące się dziecko nie może uzyskać dochodu wyższego niż 3.089 zł.

Tak więc rodzice powinni dokładnie sprawdzić ile ich dziecko zarobiło w trakcie wakacji. Jeżeli bowiem np. studiujące dziecko uzyska dochody powyżej kwoty 3.089 zł, to jego rodzic nie będzie mógł w rozliczeniu za 2011 r. skorzystać z omawianej ulgi. Oczywiście do wskazanego limitu dochodów wlicza się nie tylko dochody z pracy wakacyjnej, ale uzyskane w trakcie całego 2011 r. Oznacza to, że nawet jeżeli wakacyjne zarobki nie przekroczą kwoty 3.089 zł, może dojść do utraty prawa do ulgi, jeżeli po zsumowaniu ich z dochodami za pozostałe miesiące 2011 r. dojdzie do przekroczenia wskazanego poziomu dochodów.

Jak wyliczyć kwotę 3.089 zł?

Do limitu dochodów powodujących pozbawianie prawa do ulgi prorodzinnej nie wlicza się m.in. renty rodzinnej oraz przychodów ze zleceń opodatkowanych w formie ryczałtu (czyli tych na 200 zł). Oznacza to, że uzyskanie w 2011 r. przez pełnoletnie dziecko przychodów z renty rodzinnej lub (i) ze zleceń, od których został pobrany zryczałtowany podatek w kwocie wyższej niż 3.089 zł, nie odbiera rodzicowi, który spełnia wszystkie wymogi określone w art. 27f ustawy o pdof, prawa do skorzystania z ulgi prorodzinnej.

Ponadto w celu sprawdzenia czy dochody dziecka mieszczą się, czy przekraczają wskazany limit, należy od przychodów odjąć koszty uzyskania przychodów. Nie należy natomiast pomniejszać ich o ewentualne składki na ubezpieczenia społeczne, jeżeli zostały potrącone przez płatnika. Składki te uwzględnia się w zeznaniu rocznym w celu ustalenia podstawy opodatkowania.

Trzeba również zauważyć, że bez znaczenia będzie poziom dochodów (poniżej czy powyżej 3.089 zł) z pracy zarobkowej pełnoletniego dziecka, jeżeli w trakcie 2011 r. będą miały do niego zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o pdof, ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (za wyjątkiem gdy ryczałt ewidencjonowany dotyczy przychodów z prywatnego najmu). Jeżeli bowiem pełnoletnie dziecko osiąga m.in. dochody opodatkowane podatkiem liniowym lub przychody opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym (ze wskazanymi wyjątkami), wówczas jego rodzic nie może skorzystać z ulgi prorodzinnej. Tak wynika z art. 27f ust. 7 ustawy o pdof.

Zagraniczne zarobki

Zarobkować można nie tylko w kraju, ale również poza jego granicami. Fakt, że dochody pochodzą z pracy za granicą nie zmienia sytuacji rodziców zarobkującej młodzieży. Inaczej mówiąc, muszą oni zagraniczne zarobki dzieci wliczyć do limitu 3.089 zł. Wydawać by się mogło, że jeżeli zgodnie z metodą wyłączenia z progresją dochód z pracy dziecka za granicą jest zwolniony z opodatkowania w Polsce, to nie powinien być brany pod uwagę do wyliczenia dochodu skutkującego utratą ulgi prorodzinnej. Tak też uważały organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 15 września 2010 r., nr IBPBII/1/415‑604/10/ASz (pisaliśmy o tym w GP nr 94 z 2010 r., na str. 1). Jednak Minister Finansów postanowił zmienić tę interpretację, nie zgadzając się z jej rozstrzygnięciem. W interpretacji indywidualnej z dnia 28 grudnia 2010 r., nr DD3/033/184/IMD/10/PK-1323, uznał on, że do limitu dochodów skutkujących utratą ulgi wlicza się dochody dziecka uzyskane za granicą - bez względu na to, czy ma do nich zastosowanie metoda wyłączenia z progresją, czy proporcjonalnego odliczenia. Choć stanowisko to należy uznać za kontrowersyjne, znajduje ono odzwierciedlenie w interpretacjach wydawanych obecnie przez organy podatkowe, np. interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 20 kwietnia 2011 r., nr IBBII/1/415-59/11/AŻ.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.)