Koszty ubezpieczenia samochodu osobowego użytkowanego na podstawie umowy użyczenia

Żona w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, na podstawie umowy użyczenia eksploatuje samochód osobowy należący do odrębnego majątku męża (między małżonkami ustanowiona jest rozdzielność majątkowa). Roczną składkę ubezpieczeniową (OC i AC) małżonkowie zapłacili wspólnie, co wynika z dowodu wpłaty wystawionego na oboje małżonków. Czy żona poprzez "kilometrówkę" może uwzględnić wspomnianą składkę w podatkowej księdze przychodów i rozchodów po stronie kosztów uzyskania przychodów?

Żona ma prawo uwzględnić w kosztach podatkowych poniesiony przez nią wydatek z tytułu składek ubezpieczeniowych samochodu użytkowanego na podstawie umowy użyczenia (z uwzględnieniem ustawowych ograniczeń).

Według art. 710 Kodeksu cywilnego, przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Natomiast art. 713 K.c. stanowi, że biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej.

Kosztem uzyskania przychodów w związku z wykorzystywaniem przez żonę samochodu osobowego należącego do odrębnego majątku żony na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej mogą być wydatki poniesione przez żonę m.in. na zakup paliwa, oleju silnikowego, bieżące naprawy, konserwację, jak i na składki na ubezpieczenia komunikacyjne (AC, OC, NW).

Z pytania wynika, że opłaty z tytułu ubezpieczenia samochodu osobowego żona poniosła wspólnie z mężem, na co wskazuje dowód wpłaty składek OC i AC wystawiony na oboje małżonków. Zatem w prowadzonej przez żonę działalności gospodarczej kosztem uzyskania przychodów będzie wydatek na ubezpieczenie OC i AC w części, w jakiej poniosła go żona.

Podatnik, który dla celów działalności gospodarczej korzysta z użyczonego mu samochodu osobowego, musi dodatkowo pamiętać o ograniczeniu w zaliczaniu wydatków do kosztów podatkowych, określonym w art. 23 ust. 1 pkt 46 updof. Przepis ten stanowi, że do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wydatki poniesione z tytułu używania dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika samochodu osobowego niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych - tylko do wysokości limitu wyznaczonego iloczynem liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu i stawki za 1 km przebiegu.

Aby ustalić faktyczny przebieg samochodu, podatnik jest zobowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu. W razie braku takiej ewidencji, wydatki poniesione z tytułu używania użyczonego samochodu osobowego nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Przykład

Na podstawie umowy użyczenia podatniczka dla celów prowadzonej działalności gospodarczej od grudnia 2012 r. korzysta z samochodu osobowego o pojemności silnika powyżej 900 cm³.

Rozliczenie kosztów używania tego samochodu w grudniu 2012 r.:

zgodnie z ewidencją przebiegu pojazdu podatniczka w grudniu przejechała tym samochodem 4.500 km,
limit kilometrówki wynikający z ewidencji wynosi 3.761,10 zł (4.500 km x 0,8358 zł),
faktycznie poniesione przez podatniczkę w grudniu 2012 r. wydatki z tytułu używania tego samochodu, wynikające z miesięcznego zestawienia stanowią 4.000 zł,
wydatki zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w grudniu 2012 r. wynoszą 3.761,10 zł.

Przypominamy, że "kilometrówka" jedynie wyznacza limit wydatków, a do kosztów uzyskania przychodów (do wysokości tego limitu) można zaliczyć tylko wydatki faktycznie poniesione w celu uzyskania przychodów i odpowiednio udokumentowane.

W omawianym przypadku także składka AC może podlegać ograniczeniom w zaliczaniu do kosztów podatkowych. Jak bowiem wynika z art. 23 ust. 1 pkt 47 updof, kosztem uzyskania przychodów są składki na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości nieprzekraczającej ich części ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20.000 euro w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę wyrażoną w euro przelicza się według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia. Co istotne, ograniczenie to dotyczy jedynie składki auto casco (AC), składka od odpowiedzialności cywilnej (OC) jest kosztem podatkowym w pełnej wysokości (oczywiście w tym przypadku z uwzględnieniem limitu "kilometrówki").

Przykład

Podatniczka wraz z mężem wykupiła ubezpieczenie AC dla samochodu osobowego, który w prowadzonej działalności gospodarczej użytkuje na podstawie umowy użyczenia. Składka ubezpieczeniowa wyniosła 3.000 zł, z czego podatniczka opłaciła 2.000 zł, a jej mąż 1.000 zł. Wartość samochodu przyjęta dla celów ubezpieczenia wynikająca z polisy ubezpieczeniowej wyniosła 93.000 zł, a kurs sprzedaży euro ogłoszony przez NBP w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia wyniósł 4,05 zł/euro. Procentowy udział składki na ubezpieczenie, która może być uwzględniona w kosztach uzyskania przychodów wyniósł 87,10% [(20.000 euro x 4,05 zł/euro) : 93.000 zł] x 100.

Podatniczka może uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów (do wysokości limitu wynikającego z "kilometrówki") składkę na ubezpieczenie AC w wysokości 1.742 zł (2.000 zł x 87,10%).

Warto też dodać, że zasadniczo nieodpłatne korzystanie w działalności gospodarczej ze składnika majątku należącego do innej osoby niesie za sobą konieczność ustalenia przychodu z tej działalności, obliczonego zgodnie z art. 11 ust. 2-2b updof, i opodatkowania go (art. 14 ust. 2 pkt 8 updof). Zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 updof są jedynie świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Małżonek jest zaliczany do I grupy podatkowej, wobec tego uzyskany przez żonę przychód z tytułu prawa do nieodpłatnego korzystania z samochodu stanowiącego własność męża, jest wolny od podatku dochodowego. W tym przypadku nie ma znaczenia, że między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa.