Gazeta Podatkowa nr 70 (902) z dnia 30.08.2012

Podatek od umowy o dzieło z osobą niebędącą pracownikiem

Samodzielna umowa o dzieło nie stanowi dla wykonawcy dzieła tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS. Przy czym fakt, że przychody uzyskiwane z takiej umowy nie podlegają oskładkowaniu nie oznacza, że umowa taka nie podlega opodatkowaniu.

Bez ZUS-u

Wykonywanie umowy o dzieło na rzecz podmiotu niebędącego pracodawcą nie stanowi dla osoby wykonującej na jej podstawie pracę tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Nie jest również tytułem do ubezpieczeń dobrowolnych. Nie ma przy tym znaczenia czy osoba ta jest objęta tymi ubezpieczeniami z innego tytułu, czy też np. podlega ubezpieczeniu w KRUS.

Okoliczność, że umowa o dzieło nie stanowi tytułu do ubezpieczeń nie zmienia faktu, że należność z tej umowy stanowi dla celów podatkowych przychód, który należy opodatkować.

Przychód do opodatkowania

Przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od przedsiębiorcy, stanowią dla celów podatkowych przychód z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o pdof. Jak wskazałam wcześniej, przychód ten powstaje niezależnie od obowiązku w zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Przedsiębiorcy dokonujący świadczeń na rzecz osoby wykonującej dzieło występują w roli płatnika obowiązanego do poboru zaliczki na podatek dochodowy lub zryczałtowanego podatku.

W sytuacji gdy umowa o dzieło jest zawarta z osobą niebędącą pracownikiem płatnika, z poborem zryczałtowanego podatku będziemy mieli do czynienia, jeżeli kwota należności określona w umowie o dzieło jest równa lub niższa niż 200 zł (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof). Jeżeli natomiast:

• kwota należności z umowy przekracza 200 zł lub
   
• w umowie nie określono kwoty należności, a jedynie sposób jej wyliczenia,

wówczas należy obliczyć i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy.

Obliczenie ryczałtu

Jeżeli do umowy o dzieło ma zastosowanie zryczałtowany podatek dochodowy, to należy go pobrać w wysokości 18% uzyskanego przychodu. Co ważne, w myśl ogólnej zasady, przychodu tego nie pomniejsza się o koszty uzyskania przychodów i składki na ubezpieczenia społeczne (nawet jeżeli przychód stanowi podstawę wymiaru tych składek). Ponadto samego podatku nie zmniejsza się o kwotę pobranej składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Tak więc jeżeli umowa o dzieło opodatkowana jest zryczałtowanym podatkiem dochodowym, to fakt, że nie stanowi ona podstawy wymiaru składek ZUS pozostaje bez znaczenia na gruncie poboru tego podatku. Nawet bowiem gdyby była oskładkowana, nie wpływałoby to na wysokość podatku.

Pobór zaliczki na podatek

W zakresie obliczania zaliczki na podatek dochodowy zastosowanie znajduje art. 41 ust. 1-1a ustawy o pdof. W myśl zasad określonych w tym przepisie zaliczki te oblicza się:

• przy zastosowaniu najniższej stawki podatkowej określonej w skali podatkowej (czyli w 2012 r. 18%),
   
• od przychodu pomniejszonego o:
   
  • miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 ustawy o pdof, tj. w wysokości 20% (lub 50% - jeżeli przedmiotem zawartej umowy jest czynność będąca przedmiotem prawa autorskiego) uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne oraz
     
  • potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne.

Następnie zaliczkę obliczoną we wskazany sposób zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej przez płatnika ze środków podatnika (w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy jej wymiaru).

Wskazane zasady stosuje się w pełnym zakresie pod warunkiem, że umowa o dzieło skutkuje obowiązkiem ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Tymczasem umowa o dzieło z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie powoduje takiego obowiązku. Przekłada się to na modyfikację zasad poboru zaliczki na podatek. Wówczas bowiem zaliczkę pobiera się od przychodu pomniejszonego wyłącznie o koszty uzyskania przychodów. Natomiast zaliczki nie zmniejsza się o składkę zdrowotną (ona bowiem nie występuje).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)