Zbycie samochodu przeznaczonego po jego wykupieniu z leasingu na potrzeby osobiste podatnika

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego wykupił w czerwcu 2013 r. samochód osobowy będący przedmiotem tej umowy i przekazał go na cele osobiste. W grudniu 2014 r. uzyskał przychód ze sprzedaży tego samochodu. Przy czym w 2014 r. zaliczki z działalności gospodarczej opłacał w formie uproszczonej. Czy w tej sytuacji przychód uzyskany ze zbycia samochodu będzie podlegał rozliczeniu dopiero w zeznaniu rocznym?

U podatnika opłacającego zaliczki na podatek dochodowy w formie uproszczonej, uzyskiwane w trakcie roku podatkowego faktyczne przychody z działalności gospodarczej, nie wpływają na wymiar tych zaliczek. Przychody te mają natomiast wpływ na wymiar podatku należnego za rok podatkowy ustalanego w zeznaniu podatkowym.

Przychody osiągane w roku podatkowym a zaliczki opłacane w formie uproszczonej

Zaliczki w formie uproszczonej to jeden ze sposobów opłacania zaliczek na podatek dochodowy. Na warunkach i zasadach określonych w art. 44 ust. 6b-6i updof mogą z niego korzystać podatnicy prowadzących działalność gospodarczą.

Uproszczenie przy opłacaniu zaliczek sprowadza się do sposobu obliczenia ich wysokości. Zaliczkę stanowi 1/12 część kwoty obliczonej, przy zastosowaniu obowiązującej skali podatkowej lub stawki podatku liniowego, od dochodu z działalności gospodarczej wykazanego w zeznaniu PIT-36 lub PIT-36L złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy lub w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata.

Oznacza to, że w trakcie roku podatkowego na wysokość opłacanej zaliczki w formie uproszczonej nie mają wpływu dokonane przez podatnika operacje i zdarzenia gospodarcze skutkujące uzyskaniem przychodów lub poniesieniem kosztów w związku z prowadzoną działalnością. Rozliczenie podatku należnego od dochodu faktycznie uzyskanego w roku podatkowym następuje dopiero w zeznaniu podatkowym.

Zatem, niezależnie od tego jakie przychody w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnik uzyskał w grudniu 2014 r., co do zasady, zaliczkę w formie uproszczonej za ten miesiąc powinien uiścić w terminie do 20 stycznia 2015 r. w takiej samej wysokości, jak zaliczki za poprzednie miesiące danego roku podatkowego. Rzeczywisty dochód uzyskany w 2014 r. podatnik musi wykazać i rozliczyć w zeznaniu podatkowym.

Kwalifikacja przychodu ze zbycia samochodu wykupionego z leasingu

W okolicznościach opisanej sprawy wątpliwości budzi kwestia czy odpłatne zbycie samochodu wykupionego z leasingu i przeznaczonego na cele osobiste podatnik powinien traktować jako podstawę uzyskania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Tak uważają organy podatkowe. W ich ocenie, skoro podatnik zawiera umowę leasingu w ramach działalności gospodarczej i w czasie jej trwania uwzględnia koszty tej umowy oraz koszty używania przedmiotu leasingu w kosztach podatkowych, to prawo wykupu przedmiotu umowy i skorzystanie z preferencyjnej ceny wykupu pozostają w związku z działalnością podatnika. W rezultacie nawet jeśli przedmiot leasingu, po jego wykupieniu zostanie przeznaczony wyłącznie na cele osobiste podatnika, to przychód ze zbycia takiego składnika majątku należy traktować jako przychód z działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 1 updof. Organy podatkowe wskazują bowiem, że przepis ten stanowi o składnikach majątku wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej. Nie ogranicza się w żadnym razie tylko do składników majątku obecnie używanych w działalności gospodarczej. Przepis ten dotyczy zatem zarówno składników majątkowych, które w chwili zbycia są używane w działalności gospodarczej, jak i składników majątkowych, które były, lecz już nie są, używane w prowadzonej działalności gospodarczej w chwili ich zbycia. Takie stanowisko zajęli m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 10 stycznia 2013 r., nr IPTPB1/415-603/12-4/AG, w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 15 marca 2013 r., nr ILPB1/415-25/13-2/IM oraz w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 24 września 2014 r., nr IBPBI/1/415-762/14/ESZ.

Należy jednak zauważyć, że odpłatne zbycie składników majątku stanowi tytuł do rozpoznania przychodu z działalności gospodarczej, gdy przedmiotem zbycia są składniki majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 updof.

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2014 r., przywołany przepis stanowił, że przychodem z działalności gospodarczej są przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą m.in. składników majątku będących środkami trwałymi ujętymi w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Dokonując analizy tego przepisu, NSA w uchwale z 17 lutego 2014 r., sygn. akt II FPS 8/13 podjętej w składzie siedmiu sędziów uznał, że przychód z działalności gospodarczej nie powstaje, gdy przedmiotem odpłatnego zbycia jest składnik majątku nieujęty we wspomnianej ewidencji.

Uchwałę NSA z 17 lutego 2014 r., sygn. akt II FPS 8/13 opisywaliśmy w Przeglądzie Podatku Dochodowego nr 6 z 2014 r.

Zastosowanie wykładni sądowej, w sytuacji podatnika opisanej w pytaniu prowadzi do wniosku, że nawet jeśli wykup samochodu był związany z jego działalnością gospodarczą, w tym znaczeniu, że podatnik skorzystał z prawa zagwarantowanego umową leasingu zawartą w ramach tej działalności, to fakt, że samochód ten nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych, wyklucza uznanie przychodu z odpłatnego zbycia tego składnika majątku za przychód z działalności gospodarczej. Operację jego zbycia należy rozpatrywać na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d updof. Oznacza to, że jeżeli podatnik zbył samochód poza działalnością gospodarczą po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie, to w świetle powołanego przepisu należy uznać, że czynność ta jest u niego neutralna podatkowo.