Pracowniczy przychód z firmowego samochodu

Samochody stanowiące składniki firmowego majątku są przez pracowników wykorzystywane nie tylko na cele stricte służbowe. Coraz częściej można spotkać się z sytuacjami, w których używane są przez nich również poza godzinami pracy. W pewnych okolicznościach może to dla nich skutkować powstaniem opodatkowanego przychodu.

Przejazdy bez przychodu

Pracowniczy przychód w związku z korzystaniem z firmowego samochodu nie powstaje w sytuacji, gdy auto to jest wykorzystywane wyłącznie do celów służbowych. Jednak ze stosowanych w wielu firmach zasad korzystania z takiego auta wynika, że jego służbowe wykorzystanie obejmuje również przejazdy samochodem firmowym z miejsca zamieszkania, które jest jednocześnie miejscem garażowania takiego pojazdu, do miejsca wykonywania pracy (i z powrotem). W takich przypadkach pojawiają się wątpliwości co do konieczności ustalania pracownikom przychodu z tego tytułu. Z wydawanych obecnie przez fiskusa interpretacji wynika jednak, że wówczas pracowniczy przychód nie powstaje.

Organy podatkowe w swoich rozstrzygnięciach przyjmują, że wyznaczenie miejsca garażowania firmowego auta w miejscu zamieszkania pracownika w celu zapewnienia jego bezpieczeństwa i jednocześnie stałej gotowości pracownika do jego użytkowania, o ile charakter pracy na danym stanowisku wymaga dyspozycyjności pracownika, nie skutkuje powstaniem przychodu ze stosunku pracy. Warunkiem jest tu oczywiście wykorzystywanie go w celach służbowych. Jednocześnie dla potwierdzenia takiej argumentacji fiskus powołuje się na art. 124 § 2 Kodeksu pracy. Z przepisu tego wynika, że pracownik odpowiada w pełnej wysokości za szkodę w mieniu powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się, innym niż wymienione w § 1 (tj. innym niż pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze).

Wobec powyższego, gdy umowa o pracę oraz wewnętrzne przepisy obowiązujące u danego pracodawcy zawierają uregulowania w zakresie prawa oraz reguł używania przez pracownika firmowego samochodu do celów służbowych, w tym m.in. w zakresie parkowania w miejscu zamieszkania pracownika - według organów podatkowych przejazdów z domu do miejsca wykonywania pracy i z powrotem nie można uznać za nieodpłatne świadczenia stanowiące pracowniczy przychód. W opinii fiskusa przejazdy te są na potrzeby podatku dochodowego (niezależnie od rozstrzygnięć dokonywanych dla celów VAT) realizacją celu służbowego, jakim jest dbałość o powierzone mienie pracodawcy (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 stycznia 2014 r., nr ILPB2/415-1023/13-2/AJ).

Ustalenie przychodu

Gdy pracownik wykorzystuje samochód służbowy udostępniony mu nieodpłatnie przez pracodawcę do celów prywatnych, np. podczas urlopu, wówczas powstaje u niego przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wartość pieniężną tego nieodpłatnego świadczenia pracodawca, jako płatnik, powinien doliczyć do pozostałych przychodów uzyskanych w danym miesiącu ze stosunku pracy przez tego pracownika i od ich sumy pobrać oraz odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy.

Fiskus przyjmuje, że w przypadku nieodpłatnego udostępnienia pracownikowi do celów prywatnych samochodu stanowiącego własność pracodawcy:

który w ramach prowadzonej działalności nie świadczy usług najmu samochodów, wartość pieniężną świadczenia ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przez firmy zajmujące się wynajmem samochodów (art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy o pdof),
który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy usługi najmu samochodów, wartość pieniężną świadczenia ustala się według cen stosowanych wobec innych odbiorców (art. 11 ust. 2a pkt 1 ustawy o pdof).

Natomiast gdy samochód oddany do dyspozycji pracownika jest użytkowany przez pracodawcę na podstawie umowy leasingu, wartość pieniężną świadczenia ustala się według ceny zakupu usługi leasingowej przez pracodawcę, czyli w oparciu o kwotę raty leasingowej (art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o pdof). Prawidłowość takiej kalkulacji wartości świadczenia potwierdzają organy podatkowe (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 grudnia 2013 r., nr ILPB1/415-1115/13-2/AG).

Ustalając wartość nieodpłatnego świadczenia należy wziąć pod uwagę także dodatkowe koszty, które pracodawca ponosi w związku z eksploatacją samochodu służbowego do celów prywatnych pracownika (np. koszt paliwa zakupionego przez pracodawcę) uwzględniając przy tym ceny rynkowe (art. 11 ust. 2 ustawy o pdof).

Szansa na jednoznaczne uregulowania

Jak widać ustalanie sposobu wyliczania przychodu z tytułu udostępnienia pracownikom służbowych aut na cele prywatne, wobec braku jednoznacznych uregulowań w tym zakresie w ustawie o pdof, jest kłopotliwe.

Dostrzegając rangę zagadnienia, Ministerstwo Gospodarki w projekcie ustawy o ułatwianiu warunków wykonywania działalności gospodarczej, nazywanej czwartą ustawą deregulacyjną, postanowiło zagadnienia te uregulować. Projekt ten (druk sejmowy nr 2606), który po pierwszym czytaniu w Sejmie trafił do prac komisyjnych, przewiduje wprowadzenie rozliczania tych świadczeń kwotowym ryczałtem uzależnionym od pojemności silnika pojazdu. Wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych wynosiłaby 250 zł dla samochodów o pojemności silnika do 1.600 cm³, natomiast dla aut o pojemności większej - 400 zł miesięcznie. W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca, wartość świadczenia byłaby ustalana za każdy dzień takiego użytkowania - w wysokości 1/30 wskazanych kwot. Ma to wynikać z ust. 2a i 2b, które będą dodane do art. 12 ustawy o pdof.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)