Moment powstania przychodu z tytułu sprzedaży ratalnej

Podatnik rozpoczął prowadzenie działalności handlowej. W celu zwiększenia przychodów zamierza umożliwić klientom nabywanie towarów w systemie ratalnym. Czy moment powstania i ewidencjonowania przychodu w podatkowej księdze z takiej sprzedaży jest inny niż w przypadku tradycyjnej sprzedaży?

Nie. W przypadku sprzedaży towarów na raty moment powstania przychodu i ewidencjonowania go w podatkowej księdze jest taki sam jak w przypadku tradycyjnej sprzedaży.

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę (art. 535 § 1 Kodeksu cywilnego). Do celów podatkowych cena pomniejszona o wartość zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont oraz o podatek należny VAT (w przypadku podatnika dokonującego sprzedaży opodatkowanej tym podatkiem), stanowi u sprzedawcy przychód z prowadzonej działalności gospodarczej. Stosownie do art. 14 ust. 1 updof, cena jest przychodem, choćby nie została faktycznie otrzymana. W opisanym przypadku sposób określenia momentu powstania przychodu wyznacza art. 14 ust. 1c updof. Z przepisu tego wynika, że przychód powstaje w dniu wydania rzeczy lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Sprzedaż na raty jest szczególnym rodzajem sprzedaży uregulowanym przepisami Kodeksu cywilnego. Polega ona na sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym uiszczeniem ceny (art. 583 K.c.).

Ustawodawca nie przewidział szczególnego momentu powstania przychodu podatkowego w przypadku sprzedaży na raty. Nie ma znaczenia w jaki sposób i kiedy dojdzie do zapłaty ceny. Oznacza to, że do ustalenia tego przychodu i momentu jego powstania zastosowanie znajdą ogólne zasady określone w art. 14 ust. 1 i 1c updof.

Zatem w podatkowej księdze przychodów i rozchodów podatnik powinien zaewidencjonować przychód pod datą dokonania sprzedaży towarów, wykazując ich wartość w kolumnie 7 "wartość sprzedanych towarów i usług".

Przykład

Podatnik wykonuje meble tapicerowane i prowadzi sklep firmowy, w którym umożliwia klientom zakup mebli na raty. Dnia 25 lipca 2014 r. w sklepie firmowym miała miejsce sprzedaż zestawu mebli za cenę 5.500 zł (bez VAT). Nabywca skorzystał z możliwości zakupu ratalnego, a płatność została rozłożona na 5 miesięcznych rat. Meble zostały wydane nabywcy w dniu sprzedaży.

W podatkowej księdze przychodów i rozchodów i rozchodów prowadzonej bieżąco podatnik wykazał wartość uzyskanego przychodu w kwocie netto 5.500 zł w kolumnie 7 "wartość sprzedanych towarów i usług", pod datą sprzedaży, tj. 25 lipca 2014 r., którą wpisał w kolumnie 2 "data zdarzenia gospodarczego".

Warto również dodać, że jeżeli podatnik będzie prowadził sprzedaż ratalną oprocentowaną, naliczane odsetki będą stanowiły jego przychód w dacie ich zapłaty przez nabywców. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 3 pkt 2 updof, nie zalicza się do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek. A contrario, otrzymane odsetki od należności są przychodem podatkowym.