Użyczenie receptury na produkt a przychód podatkowy

Spółka z o.o. otrzymała nieodpłatnie wgląd w receptury produktów. Udostępnienie nastąpiło poprzez pismo: Firma ABC udostępnia nieodpłatnie na czas nieokreślony firmie na potrzeby produkcji następujące receptury (...). Na podstawie tych receptur spółka wykonuje samodzielnie produkty i przeznacza je do sprzedaży. Czy otrzymanie receptur skutkuje powstaniem przychodu w spółce? Jeśli tak, to jak go wycenić i opodatkować?

Otrzymanie przez spółkę wspomnianych receptur będzie rodzić po jej stronie przychód z tytułu otrzymanych nieodpłatnie świadczeń odpowiadający wartości otrzymanych receptur. Niemniej jednak równowartość tę spółka będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów poprzez dokonywane odpisy amortyzacyjne od tak uzyskanego know-how.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 2 updop, do przychodów w rozumieniu tej ustawy podlega zaliczeniu m.in. wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Pomimo że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje pojęcia "nieodpłatne świadczenia", to jednak zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, a także zgodnie z interpretacjami organów podatkowych, pojęcie to należy rozumieć jako niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy. Zgodnie z podjętą przez NSA w składzie siedmiu sędziów uchwałą z 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02 użyte w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych pojęcie "nieodpłatne świadczenie" ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Podobne stanowisko przedstawione zostało także w podjętej przez NSA w składzie siedmiu sędziów uchwale z 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06.

W świetle zatem tych stanowisk, wartość uzyskanej przez podatnika od innego podmiotu nieodpłatnie "receptury", pod którą należy rozumieć informację na temat zestawu składników, formuły postępowania, wzoru lub przepisu służącego wytworzeniu danego produktu czy uzyskaniu określonych cech produktu, stanowić będzie przychód z tytułu otrzymanych przez podatnika nieodpłatnie świadczeń.

Sposób określania przychodu z tytułu otrzymania "nieodpłatnych świadczeń" wskazują przepisy art. 12 ust. 5 i 6 updop. Wynika z nich, że w przypadku opisanym w pytaniu spółka wartość uzyskanych receptur powinna określić na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Wskazać jednak należy, że w przypadku tego rodzaju unikatowych i podlegających ochronie (tajemnicy) dóbr jak receptury zazwyczaj brak jest na rynku porównywalnych transakcji dotyczących tych dóbr. Ponadto wartość tego rodzaju dóbr (i ich cena) jest różna w zależności od podmiotu nabywającego te dobra, gdyż uzależniona jest od stopnia możliwości ich wykorzystywania przez konkretny podmiot w prowadzonej działalności, a w szczególności od wielkości produkcji danego podmiotu jaka może być realizowana z wykorzystaniem nabytych receptur. Przy ocenie zatem wartości jaką otrzymane nieodpłatnie receptury przedstawiają dla spółki, a tym samym do określenia uzyskanego przychodu, bardziej zasadną byłaby wycena dokonana na podstawie korzyści, jakie wiążą się w spółce z uzyskaniem tych receptur. W tym zakresie wymagana byłaby jednak specjalistyczna wiedza.

Tym niemniej wskazać należy, że uzyskane przez spółkę nieodpłatnie receptury, będąc wyrazem specjalistycznej wiedzy i doświadczeń nieujawnionych publicznie, kwalifikują się do uznania ich za know-how w rozumieniu art. 16b ust. 1 pkt 7 updop (potwierdza to wyrok NSA w Łodzi z 9 lipca 1996 r., sygn. akt I SA/Łd 556/96), czyli za podlegające podatkowej amortyzacji wartości niematerialne i prawne. Jednocześnie, jak wynika z art. 16g ust. 1 pkt 3 updop, za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w razie ich nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób uważa się ich wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. Dokonana zatem przez spółkę wycena wartości uzyskanych receptur z jednej strony określać będzie wysokość przychodu uzyskanego z tytułu otrzymania nieodpłatnych świadczeń, z drugiej jednak strony stanowić będzie podstawę do ustalenia wartości początkowej uzyskanych nieodpłatnie wartości niematerialnych i prawnych (know-how). Zatem równowartość uzyskanego i wykazanego przychodu spółka będzie mogła zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów poprzez dokonywane od tych wartości odpisy amortyzacyjne.