Data wydania towaru - moment powstania przychodu

Zamawiamy u kontrahenta w Polsce towar, który następnie sprzedajemy do Niemiec. Towar jest przewożony bezpośrednio z magazynu kontrahenta z Polski do Niemiec transportem kontrahenta. Kontrahent wystawia nam fakturę, a my po doliczeniu marży wystawiamy fakturę firmie z Niemiec. Dnia 7 marca kontrahent wystawił nam fakturę. My też 7 marca wystawiliśmy fakturę odbiorcy niemieckiemu. Towar wyjechał z magazynu kontrahenta 2 marca, dostawa na rzecz kontrahenta niemieckiego miała miejsce 8 marca. W jakiej dacie powstał u nas przychód ze sprzedaży?

Ustalając wzajemne prawa i obowiązki w ramach umowy sprzedaży, strony mogą też określić sposób odbioru towaru, co może mieć wpływ u sprzedawcy na datę powstania przychodu. Szczegóły w dalszej części odpowiedzi.

Ogólne zasady powstania przychodu wynikają z art. 14 ust. 1c updof i art. 12 ust. 3a updop. Oba te przepisy stanowią, że za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Z przepisów tych wynika, że datą powstania przychodu będzie wystąpienie jednego z trzech zdarzeń wymienionych w tych przepisach. Jeżeli najpierw będzie miało miejsce wydanie towarów, a później zostanie wystawiona faktura lub nastąpi płatność, to przychód powstanie w dacie wydania towaru. Jeżeli przed wydaniem towaru, sprzedawca wystawi fakturę lub nabywca zapłaci za towar (z wyjątkiem zaliczek), to przychód rozpoznamy w dacie wystawienia faktury lub dacie uregulowania należności. Oznacza to, że przychód powstanie w dacie wystąpienia jednego z wymienionych trzech zdarzeń w zależności od tego, które z nich wystąpi jako pierwsze.

W ramach umowy sprzedaży, strony często ustalają jej warunki, w tym także co do przewozu, czy odbioru sprzedawanego towaru. Wówczas na podstawie wzajemnych praw i obowiązków bez problemu można ustalić datę wydania towaru, która jak wskazano często decyduje o momencie powstania przychodu w podatku dochodowym.

Jeżeli nie uzgodniono wcześniej szczegółowo warunków dostarczenia sprzedawanego towaru, to w grę wchodzić będą ogólnie obowiązujące uregulowania prawa cywilnego. Jak stanowi art. 454 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego, jeżeli miejsce spełnienia świadczenia nie jest oznaczone ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione w miejscu, gdzie w chwili powstania zobowiązania dłużnik miał zamieszkanie lub siedzibę. Oznacza to, że w razie braku wzajemnych ustaleń stron, to nabywca towaru w ramach instytucji tzw. długu odbiorczego powinien odebrać nabywany towar od sprzedawcy. Natomiast jeżeli, jak stanowi art. 544 § 1 K.c., rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju. W związku z tym, gdy towar jest powierzany takiemu przewoźnikowi, to datą wydania towaru będzie data przekazania towaru temu podmiotowi.

Jednak zagadnienie przedstawione przez Czytelnika ma bardziej złożony charakter. W zaprezentowanym stanie faktycznym mamy trzy podmioty, z których pierwsze dwa sprzedają sobie towar, przy czym podmiot polski dokonujący sprzedaży firmie Czytelnika dostarcza towar bezpośrednio finalnemu nabywcy mającemu siedzibę w Niemczech. Gdyby przyjąć, że obowiązkiem przedsiębiorstwa Czytelnika jest dostarczenie towaru nabywcy niemieckiemu i w tym zakresie nie poczyniono żadnych innych ustaleń i przy założeniu, że kontrahenta Czytelnika można by uznać także za trudniącego się przewozem rzeczy danego rodzaju, to datą powstania przychodu byłby 2 marca. Natomiast, jeśli kontrahent ten takiego statusu nie posiada, to datą powstania przychodu będzie dzień wystawienia faktury, tj. 7 marca, gdyż w rozpatrywanym przypadku wystawienie faktury miało miejsce przed wydaniem towaru (tj. przed 8 marca 2016 r.).