Zasady ustalania różnic kursowych

Coraz więcej przedsiębiorców nawiązuje kontakty handlowe z przedsiębiorcami z zagranicy, przez co ilość transakcji w walutach obcych wzrasta. W przypadku gdy transakcja oraz zapłata za nią są wyrażone w walucie, może dojść do powstania różnic kursowych, które przedsiębiorca obowiązany jest prawidłowo wyliczyć. Różnice kursowe mogą powstać również na firmowym rachunku walutowym.

Przedsiębiorca dla kontrahenta zagranicznego wystawił fakturę sprzedażową w walucie obcej. Według jakiego kursu powinien przeliczyć przychód należny i otrzymaną należność dla potrzeb ustalenia różnic kursowych?

Przychód wyrażony w walucie obcej przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 11a ust. 1 ustawy o pdof i art. 12 ust. 2 ustawy o pdop).

W sytuacji gdy wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według powyższego kursu będzie:

niższa od wartości tego przychodu ustalonej w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia - powstaną dodatnie różnice kursowe (art. 24c ust. 2 pkt 1 ustawy o pdof i art. 15a ust. 2 pkt 1 ustawy o pdop),
wyższa od wartości tego przychodu ustalonej w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia - powstaną ujemne różnice kursowe (art. 24c ust. 3 pkt 1 ustawy o pdof i art. 15a ust. ust. 3 pkt 1 ustawy o pdop).

Jeżeli nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w dniu jej wpływu, to przyjmuje się średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień. Wynika to z art. 24c ust. 4 ustawy o pdof i art. 15a ust. 4 ustawy o pdop.

Dokonuję zakupu towarów w Niemczech. Z tego tytułu otrzymuję fakturę w euro i w tej walucie dokonuję zapłaty niemieckiemu kontrahentowi. Jaki kurs waluty powinienem przyjąć do rozliczenia transakcji zakupów towarów za granicą?

W przypadku wydatków wyrażonych w walucie obcej do przeliczenia kosztu poniesionego stosuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Przy czym za koszt poniesiony uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) lub innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku).

Natomiast przeliczenie zapłaty za poniesiony wydatek powinno być dokonane według kursu faktycznie zastosowanego z dnia uregulowania (zapłaty) zobowiązania w jakiejkolwiek formie, a jeżeli ustalenie takiego kursu nie jest możliwe - według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zapłaty.

Zdarza się, że z firmowego rachunku walutowego pobieram środki pieniężne na potrzeby prywatne. Czy w przypadku takich wypłat powinienem ustalać podatkowe różnice kursowe na rachunku walutowym?

Dla celów podatkowych różnice kursowe na rachunku walutowym występują, gdy wpływ lub wypływ środków pieniężnych z firmowego rachunku walutowego związany jest z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. Różnic kursowych nie ustala się natomiast, gdy wypłacane środki pieniężne zostaną przez podatnika przeznaczone na cele prywatne. Fakt, że wydatkowanie środków podjętych z firmowego rachunku walutowego nie jest związane z wykonywaną działalnością gospodarczą, powoduje, iż nie ma podstaw do ustalenia podatkowych różnic kursowych (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 sierpnia 2012 r., nr IBPBI/1/415-641/12/KB).

Jestem przedsiębiorcą. Z firmowego konta walutowego przekazałem środki pieniężne na firmowe konto złotówkowe. Czy w tej sytuacji powstaną podatkowe różnice kursowe na rachunku walutowym?

W tym przypadku mogą powstać różnice kursowe od własnych środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku walutowym. Będzie to miało miejsce, gdy wartość otrzymanych lub nabytych środków pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa (dodatnie różnice kursowe) lub wyższa (ujemne różnice kursowe) od wartości tych środków w dniu ich wypływu, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni (art. 24c ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 ustawy o pdof). W tym przypadku kursem faktycznie zastosowanym będzie kurs zastosowany przez bank.

Poniesiony za granicą wydatek nie jest kosztem uzyskania przychodów w prowadzonej przeze mnie działalności gospodarczej. Czy różnica kursowa ustalona między wartością tego wydatku a dokonaną za niego zapłatą jest podatkową różnicą kursową?

Aby poniesiony wydatek był kosztem uzyskania przychodów, musi być poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a ponadto nie może być wymieniony w art. 23 ust. 1 ustawy o pdof. W sytuacji gdy wydatek nie stanowi kosztu podatkowego, to dotycząca go różnica kursowa (dodatnia lub ujemna) nie będzie podatkową różnicą kursową i nie będzie wpływała na przychody i koszty podatkowe.

Kursy średnie walut obcych ogłaszane przez NBP dostępne są w serwisie www.wskazniki.gofin.pl.

Spłata firmowego kredytu obrotowego otrzymanego w walucie obcej będzie dokonywana w złotówkach. Czy przewalutowanie kredytu powoduje powstanie różnic kursowych?

Sama transakcja przewalutowania kredytu z walutowego na złotówkowy nie powoduje powstania różnic kursowych. W wyniku zmiany waluty nastąpi bowiem tylko przeliczenie kwoty kredytu na inną walutę, a nie spłata zadłużenia w walucie obcej. Operacja ta jest więc neutralna podatkowo.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.)