Jak rozliczyć licencję uzyskaną w ramach umowy franczyzowej?

Otwieram szkołę językową dla dzieci, będącą częścią jednego z systemów franczyzowych. W pakiecie otrzymam m.in. prawo do korzystania z nazwy franczyzodawcy oraz oryginalną koncepcję nauczania języków obcych. W zamian będę obowiązana uiścić opłatę wstępną oraz opłaty cykliczne, związane z bieżącą realizacją umowy, w tym prowizje od osiąganych zysków. Jak powinnam rozliczać te opłaty w kosztach uzyskania przychodów?

Do kosztów uzyskania przychodów można bezpośrednio zaliczyć jedynie opłaty bieżące. Poniesiona przez franczyzobiorcę opłata wstępna, jeśli przekracza 3.500 zł, traktowana jest jako cena nabycia wartości niematerialnych i prawnych (licencji i know-how) stanowiąca wartość początkową, od której dokonywane są odpisy amortyzacyjne.

Co do zasady, przedmiotem franczyzy jest odpłatne udostępnienie sprawdzonej koncepcji prowadzenia działalności gospodarczej.

Chociaż franczyza jest aktywnością gospodarczą pod cudzym szyldem, to na franczyzobiorcę nałożono te same obowiązki podatkowe, do jakich wypełniania zobligowani są pozostali przedsiębiorcy.

W praktyce organy podatkowe przyjmują, że umowa franczyzowa przypomina umowę licencyjną (por. interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 28 listopada 2012 r., nr ILPB4/423-281/12-2/ŁM oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 12 marca 2012 r., nr IBPB1/1/415-314/12/KB). Opłata wstępna zostaje więc utożsamiona z zapłatą (ceną) za udostępnienie licencji danego franczyzodawcy.

Amortyzacji podlegają nabyte i nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania licencje, jak również wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how) - o wartości początkowej przewyższającej 3.500 zł i przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi. Wynika to z art. 22b ust. 1 pkt 5 i 7 oraz art. 22d ust. 1 ustawy o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

Wartość początkową praw majątkowych, w tym także licencji, stanowi cena nabycia tych praw. Jeżeli wynagrodzenie (opłaty) wynikające z umowy licencyjnej albo z umowy o przeniesienie innych praw majątkowych jest uzależnione od wysokości przychodów z licencji lub praw uzyskanych przez licencjobiorcę albo nabywcę - przy ustalaniu wartości początkowej praw majątkowych nie uwzględnia się tej części wynagrodzenia.

W kontekście powołanych norm, opłata wstępna jest wydatkiem na nabycie wartości niematerialnych i prawnych, zaś kwota na jaką opiewa, stanowi wartość początkową, od której naliczane są odpisy amortyzacyjne.

Trzeba zaznaczyć, że okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od omawianych wartości niematerialnych i prawnych nie może być krótszy niż 60 miesięcy (art. 22m ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof).

Jeżeli obok opłaty wstępnej, ponoszone będą ponadto inne opłaty (np. określone procentowo) od zysku, to należności te powinny być rozliczane bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów.