Problem opodatkowania dzierżawy znaków towarowych ciągle aktualny

Od przychodów z tytułu umów najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, które nie są zawierane w ramach działalności gospodarczej, osoby fizyczne mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W takim przypadku, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. nr 144, poz. 930 ze zm.), ryczałt wynosi 8,5% osiąganych przychodów. Sporną pozostaje kwestia dopuszczalności stosowania tej formy opodatkowania w odniesieniu do przychodów z tytułu dzierżawy znaków towarowych.

Stanowisko organów podatkowych

W tej sprawie organy podatkowe prezentują jednolite, niekorzystne dla podatników stanowisko (por. interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 kwietnia 2016 r., nr IPPB1/4511-338/16-2/MT oraz w Katowicach z 25 maja 2016 r., nr IBPB-2-2/4511-321/16/MZa). Zwracają one uwagę, że osoby fizyczne mogą stosować opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, gdy ich przychody w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być zakwalifikowane do źródła przychodów, jakim jest najem, podnajem, poddzierżawa, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 updof. Tymczasem znak towarowy jest prawem majątkowym, a przychody z tego rodzaju praw - bez względu na rodzaj umowy, w oparciu o którą prawa te są odpłatnie udostępniane - kwalifikują się do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 18 updof, tj. do przychodów z praw majątkowych. Oznacza to, że dochód z dzierżawy znaku towarowego należy opodatkować według skali podatkowej i po zakończeniu roku podatkowego wykazać i rozliczyć łącznie z pozostałymi dochodami w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1 updof.

Wykładnia sądowa

W orzecznictwie sądów administracyjnych nie ma jednolitego stanowiska w omawianej kwestii.

Zdaniem niektórych sądów, dopełnieniem art. 10 ust. 1 pkt 6 updof, który wyróżnia prawa majątkowe jako źródło przychodu, jest art. 16a updof. Stanowi on m.in., że przy określaniu przychodów z tytułu umowy najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych oraz umów o podobnym charakterze, których przedmiotem nie są składniki majątku związane z działalnością gospodarczą, przepis art. 14 ust. 2b updof stosuje się odpowiednio. Z zestawienia tych regulacji wynika, że za źródło przychodu uznaje się zarówno dzierżawę (czy umowę o podobnym charakterze), która ma za przedmiot rzeczy, jak też prawa majątkowe. W konsekwencji sądy uznają, że kiedy prawo majątkowe jest przedmiotem dzierżawy, to przychód jest uzyskiwany na podstawie umowy dzierżawy i nie ma bezpośredniego znaczenia czy przedmiotem takiej umowy jest rzecz, czy prawo. W rezultacie, źródła przychodu w przypadku dzierżawy prawa majątkowego należy upatrywać bezpośrednio w tej dzierżawie, nie zaś w prawie majątkowym. Tak orzekały m.in. WSA w: Łodzi w wyroku z 24 września 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 657/15, Warszawie w wyroku z 7 lipca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 587/14, Poznaniu w wyroku z 5 marca 2014 r., sygn. akt I SA/Po 819/13 (orzeczenie nieprawomocne) czy Lublinie w wyroku z 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Lu 710/13.

Ostatnio jednak odmienne rozstrzygnięcie zapadło przed NSA, który w wyroku z 28 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 1908/14 wywiódł tezę, że: "Przychód z korzystania przez podatnika z posiadanego znaku towarowego (w tym także ze znaku na który udzielono prawa ochronnego), a zatem także z odpłatnego udostępnienia praw do korzystania z tego znaku innym podmiotom, stanowi przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 18 ustawy (...) o podatku dochodowym od osób fizycznych (...), niezależnie od tego, czy podatnik zawrze umowę o jego udostępnianie jako podmiot gospodarczy, czy też poza prowadzoną działalnością gospodarczą, a także niezależnie od rodzaju umowy, na podstawie której udostępnienie to nastąpi np. umowa dzierżawy (...)".

Wyrokiem tym NSA potwierdził słuszność stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe. Niestety, zaistniałe rozbieżności interpretacyjne, na chwilę obecną pogłębiają stan niepewności podatników co do prawidłowości określenia źródła i zasad opodatkowania dochodów (przychodów) z dzierżawy znaków towarowych.