Zakup zespołu komputerowego

Spółka z o.o. zakupiła na potrzeby prowadzonej działalności zespół komputerowy o wartości przekraczającej 3.500 zł. W skład tego zespołu wchodzi jednostka centralna i monitor (pracują tylko ze sobą). Czy spółka może przyjąć, że jednostka centralna i monitor stanowią odrębne środki trwałe? Wówczas, ze względu na ich niską wartość, mogłaby je jednorazowo zamortyzować.

W tym przypadku jednostka centralna i monitor nie stanowią odrębnych środków trwałych. Wchodzą one w skład środka trwałego, którym jest zespół komputerowy.

Zespół komputerowy jako środek trwały

W myśl Klasyfikacji Środków Trwałych stanowiącej załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) - Dz. U. nr 242, poz. 1622 - w skład zespołu komputerowego (rodzaj 491 KŚT) wchodzą maszyny i urządzenia do wprowadzania, przetwarzania, przechowywania i wyprowadzania informacji cyfrowych lub analogowych, a w szczególności: jednostki centralne, jednostki pamięci, jednostki zasilające, urządzenia wejścia, w tym m.in. skanery, rejestratory, urządzenia wyjścia, urządzenia wejścia-wyjścia (konsole operatorskie, monitory ekranowe), urządzenia transmisji i ochrony danych. Obiektem może być cały zespół służący do przetwarzania informacji, złożony z jednostki centralnej i podłączonych do niej jednostek zewnętrznych, względnie poszczególna maszyna i urządzenie wydzielone w osobne jednostki.

Nabyta przez spółkę jednostka centralna oraz monitor pracują tylko ze sobą, zatem, zgodnie z KŚT, stanowią jeden środek trwały, sklasyfikowany jako rodzaj 491 "Zespoły komputerowe".

Ponadto dodać należy, że aby uznać składnik majątku za środek trwały, musi on być m.in. kompletny i zdatny do użytku (przesłanki uznania składnika majątku za środek trwały określone zostały w art. 16a ust. 1 updop). Monitor nie spełnia tych kryteriów, nie może on bowiem działać samodzielnie, niezależnie od jednostki centralnej i sam w sobie nie jest kompletny ani zdatny do użytku.

Zespół komputerowy został przez spółkę zakupiony. Zatem za jego wartość początkową uważa się cenę nabycia, którą ustala się na podstawie art. 16g ust. 3 i 5 updop.

W przypadku gdy tak ustalona wartość początkowa zakupionego środka trwałego nie przekracza 3.500 zł, to może on:

• zostać wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i być amortyzowany na ogólnych zasadach lub zostać zamortyzowany jednorazowo w miesiącu oddania do używania, albo w miesiącu następnym (art. 16f ust. 3 updop), albo
   
• nie być wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a wydatki na jego nabycie mogą być bezpośrednio zaliczone do kosztów w miesiącu oddania go do używania (art. 16d ust. 1 updop).

W opisanym stanie faktycznym wartość początkowa środka trwałego (zespołu komputerowego) przekracza kwotę 3.500 zł. Wobec tego musi być on wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i amortyzowany.

Sposoby na szybszą amortyzację

Podstawowa roczna stawka amortyzacyjna w przypadku zespołu komputerowego wynosi 30%. Do pełnego zamortyzowania komputera potrzeba więc ponad 3 lat.

Amortyzację maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 KŚT, które są poddane szybkiemu postępowi technicznemu, można przyspieszyć poprzez zastosowanie współczynnika nie wyższego niż 2,0 podwyższającego stawkę podstawową (art. 16i ust. 2 pkt 3 updop). Zgodnie z objaśnieniami do Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych (który stanowi załącznik do ustawy o CIT), przez maszyny i urządzenia poddane szybkiemu postępowi technicznemu rozumie się maszyny, urządzenia i aparaturę, w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną.

Zespoły komputerowe z pewnością spełniają powołaną definicję, a zatem podstawową stawkę amortyzacyjną można podwyższyć do 60% rocznie (30% x 2,0). Pozwoli to zamortyzować komputer już w ciągu 20 miesięcy. Należy przy tym pamiętać, że podwyższenie stawki ze względu na szybki postęp techniczny, dopuszczalne jest w ściśle określonym momencie: począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego (art. 16i ust. 4 updop).

Innym sposobem na przyspieszenie amortyzacji jest wybór metody degresywnej, której zasady zostały uregulowane w art. 16k ust. 1 updop. Metoda ta polega na tym, że od wartości początkowej m.in. zespołów komputerowych, w pierwszym podatkowym roku ich używania, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu stawki amortyzacyjnej określonej w Wykazie stawek amortyzacyjnych, podwyższonej o współczynnik nie wyższy niż 2,0. W następnych latach podatkowych odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 22i updof i art. 16i updop.

Ponadto, należy zwrócić uwagę na potencjalną możliwość dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, która wynika z art. 16k ust. 7-13 updop. Do preferencyjnego, jednorazowego odpisu amortyzacyjnego uprawnieni są podatnicy rozpoczynający w danym roku działalność gospodarczą oraz tzw. mali podatnicy.

Jeśli zaś nabyty sprzęt komputerowy nie jest nowy, możliwe jest zastosowanie stawki indywidualnej. Okres amortyzacji podatnik ustala wtedy sam, jednak okres ten nie może być krótszy niż:

• 24 miesiące - gdy wartość początkowa komputera nie przekracza 25.000 zł,
   
• 36 miesięcy - gdy wartość ta jest wyższa od 25.000 zł i nie przekracza 50.000 zł,
   
• 60 miesięcy - w pozostałych przypadkach.

Indywidualna stawka amortyzacyjna może być zastosowana pod warunkiem, że komputer został ujęty w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podatnika po raz pierwszy oraz jest używany. Aby został on uznany za używany, podatnik musi wykazać, że zespół komputerowy przed nabyciem był wykorzystywany co najmniej przez okres 6 miesięcy.

Ponadto stawka indywidualna, może być zastosowana do komputerów ulepszonych (nowych lub używanych) po raz pierwszy wprowadzanych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podatnika. Przed wprowadzeniem komputera do tej ewidencji podatnik powinien jednak ponieść wydatki na ulepszenie tego składnika majątku, w wysokości co najmniej 20% wartości początkowej.