Amortyzacja samochodu otrzymanego jako nagroda w konkursie

Amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania składniki majątku o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, które są wykorzystywane m.in. w prowadzonej działalności gospodarczej. Amortyzacji podlegają zarówno składniki majątku nabyte odpłatnie, jak i nieodpłatnie.

W razie nabycia środka trwałego nieodpłatnie, za jego wartość początkową uważa się wartość rynkową z dnia nabycia albo wartość określoną w umowie o nieodpłatnym przekazaniu, jeżeli była ona niższa od wartości rynkowej. Tak wynika z art. 22g ust. 1 pkt 3 updof. W omawianym przypadku nabycie pojazdu przez podatnika miało miejsce w 2004 r., należy zatem wziąć pod uwagę jego wartość rynkową z tego roku.

Stosownie do art. 22g ust. 16 updof, przy ustalaniu wartości początkowej poszczególnych środków trwałych z uwzględnieniem wartości rynkowej należy kierować się art. 19 updof. W myśl tego przepisu, wartość rynkową określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Tak więc zasadniczo wartość początkową samochodu podatnik powinien ustalić, według jego ceny rynkowej obowiązującej w 2004 r. Należy przy tym zauważyć, że pojazd będący nagrodą mógł być kupiony przez sponsora po cenie niższej niż rynkowa, ponieważ często dealerzy samochodów udzielają rabatów na samochody będące nagrodami w konkursach. W takim przypadku wartość początkową podatnik powinien ustalić według wartości określonej w umowie o nieodpłatnym przekazaniu nagrody.

Samochód osobowy, co do zasady, amortyzuje się metodą liniową przy zastosowaniu stawki określonej w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, która wynosi 20%. Podatnicy mogą ustalać indywidualne (w konsekwencji wyższe) stawki amortyzacyjne dla używanych środków transportu, w tym samochodów osobowych.

Zasady ustalania indywidualnych stawek amortyzacyjnych określają przepisy zawarte w art. 22j updof. Indywidualne stawki amortyzacyjne można ustalać m.in. dla środków trwałych używanych, jeżeli środki te po raz pierwszy zostały wprowadzone do ewidencji danego podatnika. Co ważne, samochód osobowy uważa się za używany, gdy podatnik potrafi udowodnić, że przed jego nabyciem pojazd był wykorzystywany przez co najmniej 6 miesięcy. Dowodem może być np. stosowny zapis w umowie sprzedaży, kopia faktury lub umowy potwierdzającej zakup samochodu przez poprzednika lub nawet jego oświadczenie o używaniu auta (niekoniecznie dla celów działalności gospodarczej).

W przypadku używanych samochodów osobowych okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy, ale i tak oznacza to amortyzację o połowę krótszą niż przy zakupie nowego auta.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że podatnik otrzymał nagrodę w postaci fabrycznie nowego samochodu. W tej sytuacji nie można więc mówić o używaniu samochodu przed jego nabyciem. Wobec tego na potrzeby amortyzacji tego pojazdu podatnik nie może ustalić indywidualnej stawki amortyzacyjnej. Oczywiście nie zaprzepaszcza to możliwości amortyzowania tego samochodu. Po wprowadzeniu go do ewidencji środków trwałych, podatnik ma prawo rozpocząć jego amortyzowanie (dokładnie - począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym auto zostało wprowadzone do ewidencji środków trwałych) według stawki 20%.

Do kwestii ujmowania w kosztach uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych otrzymanych nieodpłatnie odnosi się art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a updof. Stosownie do tego przepisu, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku lub darowizny, jeżeli:

• nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw lub
• dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub
• nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.

Uwzględniając tę regulację, należy stwierdzić, że odpisy amortyzacyjne od środków trwałych nabytych nieodpłatnie mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, w sytuacji gdy nabycie takiego środka trwałego stanowiło u podatnika przychód z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zakładając, że w omawianym przypadku wartość otrzymanej nagrody w postaci samochodu osobowego stanowiła u podatnika przychód, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym (nie ma znaczenia czy był to przychód z działalności gospodarczej, czy z innych źródeł), to prawidłowo dokonane po wprowadzeniu samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych odpisy amortyzacyjne od jego wartości początkowej będą stanowiły koszty uzyskania przychodów.

W przypadku samochodu osobowego należy też pamiętać o ograniczeniu w kwalifikowaniu odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów wynikającym z art. 23 ust. 1 pkt 4 updof. Przepis ten pozwala zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne tylko w części ustalonej od tej wartości samochodu, która nie przekracza równowartości 20.000 euro, przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania auta do używania. Gdyby więc wartość przedmiotowego samochodu przekraczała 20.000 euro, to podatnik może zaliczyć do kosztów tylko odpisy amortyzacyjne dokonane od tej części wartości początkowej samochodu, która odpowiada równowartości 20.000 euro.

Natomiast z punktu widzenia możliwości rozliczania kosztów z tytułu amortyzacji przedmiotowego samochodu bez znaczenia jest okoliczność wykorzystywania tego pojazdu przez żonę do prowadzonej przez nią działalności. Samochód nie był bowiem wprowadzony przez nią do ewidencji środków trwałych, a koszty używania tego pojazdu rozliczała w ramach kilometrówki. To oznacza, że od momentu nabycia pojazd pozostawał składnikiem majątku prywatnego podatnika (żona używała ten pojazd na podstawie umowy użyczenia) i nie podlegał amortyzacji.