Różnice kursowe od własnych środków pieniężnych

Prowadzimy księgę podatkową w sposób uproszczony. W marcu 2014 r. zapłaciliśmy z rachunku walutowego zobowiązanie w euro. W wyniku tej operacji, oprócz różnicy kursowej na zobowiązaniu, powstała również różnica kursowa na rachunku walutowym od własnych środków pieniężnych. Czy różnicę tę należy ująć w księdze podatkowej?

TAK. Różnice kursowe od własnych środków pieniężnych, np. obliczonych na rachunku walutowym, należy ująć w księdze podatkowej. Wpisu do księgi dokonuje się pod datą zrealizowania tych różnic.

Podatnicy ustalają różnice kursowe od własnych środków pieniężnych w walucie obcej wówczas, gdy kurs waluty z dnia wpływu środków na rachunek walutowy różni się od kursu z dnia wypływu waluty z tego rachunku. Przy czym różnice kursowe dodatnie powstają wtedy, gdy wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, obliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni (art. 24c ust. 2 pkt 3 ustawy o pdof – Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). W odwrotnej relacji kursów powstają różnice kursowe ujemne (art. 24c ust. 3 pkt 3 ustawy o pdof).

Obliczając różnice kursowe m.in. od własnych środków pieniężnych uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane z dnia wpływu lub wypływu waluty. W sytuacji gdy nie jest możliwe zastosowanie kursu faktycznego, należy posłużyć się średnim kursem ogłaszanym przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień (art. 24c ust. 4 ustawy o pdof).

Trzeba zaznaczyć, że aby można było uwzględnić kurs faktycznie zastosowany, musi dojść do rzeczywistego nabycia lub sprzedaży waluty. Przykładowo nabywając lub odsprzedając walutę w banku, mamy do czynienia z kursem bankowym. Jeśli nabycie lub sprzedaż waluty następuje w kantorze, kursem faktycznie zastosowanym jest kurs kantorowy.

Jeśli podatnik nie kupuje ani nie sprzedaje waluty, tylko otrzymuje należność na rachunek walutowy lub płaci z tego rachunku zobowiązanie w walucie obcej, nie jest możliwe uwzględnienie kursów faktycznych. Wówczas przeliczenie transakcji dotyczących wpływu i wypływu waluty z rachunku walutowego następuje według kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego odpowiednio dzień wpływu lub wypływu waluty.

Dodajmy, że podatnicy wyznaczają kolejność wyceny środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej według przyjętej metody stosowanej w rachunkowości, której nie mogą zmieniać w trakcie roku podatkowego (art. 24c ust. 8 ustawy o pdof). Są to metody FIFO, LIFO lub kursów średnioważonych.

Zarówno podatnicy prowadzący księgę podatkową metodą memoriałową, jak i uproszczoną, różnice kursowe wpisują do księgi pod datą ich zrealizowania. Różnice kursowe dodatnie zwiększają przychody podatkowe i podlegają wpisaniu w kolumnie 8 "Pozostałe przychody", natomiast różnice kursowe ujemne zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów i ewidencjonowane w kolumnie 13 "Pozostałe wydatki".

Przykład

Założenia

Podatnik prowadzący księgę podatkową metodą uproszczoną posiadał na firmowym rachunku walutowym 10.000 euro o wartości 42.161 zł, które pochodziły z wpływów należności przeliczonych po kursach średnich NBP obowiązujących w dniach poprzedzających ich wpływ:

a) 3.000 euro × 4,1860 zł/euro (z 5 marca 2014 r.), tj. 12.558 zł,

b) 7.000 euro × 4,2290 zł/euro (z 12 marca 2014 r.), tj. 29.603 zł.

Rozchód waluty z rachunku walutowego wycenia metodą FIFO.

W dniu 24 marca 2014 r. podatnik uregulował z rachunku walutowego zobowiązanie wobec kontrahenta zagranicznego w kwocie 2.000 euro. Rozchód waluty wyceniono po kursie średnim NBP z 21 marca 2014 r., który wyniósł 4,1970 zł/euro.

Z chwilą rozchodu waluty powstała dodatnia różnica kursowa od własnych środków pieniężnych w wysokości 22 zł, tj. 2.000 euro × (4,1970 zł/euro – 4,1860 zł/euro). Różnicę tę podatnik wpisał do księgi w kolumnie 8, pod datą 24 marca 2014 r. (pominięto ustalanie różnicy kursowej na zobowiązaniu).

W dniu 28 marca 2014 r. podatnik odsprzedał do banku 5.000 euro po kursie bankowym (kurs faktycznie zastosowany) wynoszącym 4,1570 zł/euro. W związku z tą operacją powstała ujemna różnica kursowa w kwocie 317 zł, tj. [1.000 euro × (4,1860 zł/euro – 4,1570 zł/euro)] + [4.000 euro × (4,2290 zł/euro – 4,1570 zł/euro)], którą podatnik ujął w kolumnie 13 księgi, pod datą 28 marca 2014 r.