Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 2 (793) z dnia 10.01.2013

Różnice kursowe od własnych środków pieniężnych

Spółka ustala różnice kursowe metodą podatkową. Według jakiego kursu powinna wycenić rozchód waluty z rachunku walutowego (zapłata zobowiązania)? Czy może to być kurs historyczny? Czy powstaną różnice kursowe od własnych środków pieniężnych?

Według Ministerstwa Finansów, do rozchodu waluty obcej z rachunku walutowego nie można stosować kursu historycznego. Powstaną zatem różnice kursowe od własnych środków pieniężnych.

Kwestie związane z ustalaniem różnic kursowych tzw. metodą podatkową reguluje art. 15a ustawy o PDOP. Wynika z niego, że różnice kursowe powstają m.in. wówczas, gdy wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w dniu ich wpływu różni się od ich wartości z dnia zapłaty lub innej formy ich wypływu - według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Przy obliczaniu różnic kursowych uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień (zob. art. 15a ust. 4 ustawy o PDOP).

W związku z brakiem definicji kursu faktycznie zastosowanego, od dłuższego już czasu trwa spór, jaki kurs należy stosować do wyceny wpływu waluty obcej na rachunek walutowy oraz do wyceny rozchodu waluty z ww. rachunku. Na ten temat pisaliśmy wielokrotnie na łamach naszego czasopisma. Przypomnijmy zatem krótko, że według sądów administracyjnych, kurs faktycznie zastosowany to taki, który był rzeczywiście, naprawdę zastosowany, tj. gdy doszło do przewalutowania. W przypadku wpływu należności w walucie obcej na rachunek walutowy i rozchodu waluty z tego rachunku nie dochodzi do faktycznej wymiany waluty. Operacje te należy zatem wyceniać według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wpływu/rozchodu waluty z rachunku walutowego (zob. np. wyrok NSA z 5 lipca 2012 r., sygn. akt II FSK 2580/10).

Z kolei organy podatkowe zajmują różne stanowisko. Część z nich uważa, że w przypadku wpływu należności na rachunek walutowy oraz wypływu waluty z tego rachunku (tytułem zapłaty zobowiązań), kursem faktycznie zastosowanym jest kurs bankowy. Natomiast według niektórych organów podatkowych powinien to być średni kurs NBP.

Nasze Wydawnictwo wielokrotnie zwracało się do Ministerstwa Finansów z zapytaniem, jaki kurs należy stosować do wyceny wpływu/rozchodu waluty obcej z rachunku walutowego. Niestety resort finansów nie udzielił jednoznacznej odpowiedzi. Natomiast na zapytanie, czy do wyceny rozchodu waluty obcej z rachunku walutowego można stosować kurs historyczny (czyli kurs, po jakim wyceniono wcześniej wpływ waluty obcej na ww. rachunek), Ministerstwo Finansów stwierdziło, że rozchód waluty obcej z rachunku walutowego nie może być wyceniany po kursie historycznym (zob. artykuł pt. "Do rozchodu waluty obcej z rachunku walutowego nie można stosować kursu historycznego - odpowiedź Ministerstwa Finansów", opublikowany w Biuletynie Informacyjnym nr 13 z 1 maja 2012 r.).

Przyjmując za podstawę orzecznictwo Sądów, do wyceny operacji na rachunku walutowym (gdy nie dochodzi do faktycznej wymiany waluty) należy stosować:

• przy wpływie walut - średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wpływu środków w walucie obcej na rachunek walutowy (np. w związku z otrzymaniem należności w walucie obcej),
   
• przy rozchodzie walut - średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wypływu środków w walucie obcej z rachunku walutowego (np. na skutek zapłaty zobowiązań).

W związku ze stosowaniem ww. kursów powstaną (zazwyczaj) różnice kursowe od własnych środków pieniężnych (różnic tych nie byłoby w przypadku wyceny rozchodu waluty obcej po kursie historycznym). Są one uwzględniane odpowiednio w przychodach podatkowych lub kosztach uzyskania przychodów.

Dekretacja:

Księgowania:

Na saldzie konta 13-1 pozostała kwota 1.500 euro, w przeliczeniu na złote 6.150 zł (1.500 euro x 4,10 zł/euro).

Wspomnijmy, że przy ustalaniu różnic kursowych od własnych środków pieniężnych, w rachunku podatkowym uwzględnia się zarówno różnice kursowe dotyczące kwoty netto należności/zobowiązania, jak i różnice kursowe dotyczące kwoty VAT. W tym przypadku nie ma bowiem znaczenia, z jakiego tytułu otrzymuje się środki pieniężne, ani za co dokonywana jest zapłata. Liczy się tu tylko wpływ i rozchód waluty obcej.

Przypomnijmy, że różnice kursowe dotyczące VAT, ustalane na rozrachunkach z odbiorcami/dostawcami, co do zasady nie są uwzględniane w przychodach podatkowych czy kosztach uzyskania przychodów (VAT nie jest przychodem ani kosztem podatkowym).