Okulary i szkła kontaktowe w rozliczeniach podatkowych

Okulary korygujące wzrok oraz pełniące tę funkcję szkła kontaktowe w wielu przypadkach są niezbędne pracownikom w wykonywaniu powierzonych czynności oraz przedsiębiorcom w prowadzeniu działalności gospodarczej. Wbrew obiegowej opinii ich sfinansowanie przez pracodawcę nie zawsze jest dla pracownika świadczeniem zwolnionym z opodatkowania, podobnie jak nie każdy wydatek przedsiębiorcy na zakup okularów nie stanowi kosztu podatkowego.

Nie dla każdego i nie zawsze zwolnione

Konieczność zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok przez pracodawcę wynika z uregulowań zawartych w przepisach bhp. Głównym aktem normatywnym w tym zakresie jest rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. z 1998 r. nr 148, poz. 973). Z § 8 tego rozporządzenia wynika, że obowiązek ten powstaje wyłącznie w stosunku do pracowników zatrudnionych na stanowiskach z monitorami ekranowymi, jeżeli użytkują oni te monitory w czasie pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Jednocześnie u pracowników tych stosowanie okularów powinno wynikać z zalecenia lekarza wydanego w związku z badaniami okulistycznymi, przeprowadzonymi w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej. Badania te muszą przy tym wykazać potrzebę stosowania okularów podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Po stronie pracownika wartość świadczenia, jakim są sfinansowane przez pracodawcę okulary, stanowi przychód ze stosunku pracy. Ponieważ jest ono przyznawane w związku z zapewnieniem bezpiecznych warunków pracy, uzyskany z tego tytułu przychód korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o pdof. Co jednak istotne, przedmiotowe zwolnienie ma zastosowanie jedynie wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie wszystkie warunki określone w przepisach omawianego rozporządzenia (por. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12.10.2012 r., nr ITPB2/415-677/12/IL).

Warto w tym miejscu wskazać, że od pewnego czasu organy podatkowe uznają omawiane świadczenie za przychód opodatkowany u pracownika użytkującego monitor ekranowy w sytuacji, gdy podstawę do stosowania okularów stanowi zaświadczenie lekarskie wydane w ramach dodatkowego badania okulistycznego wykonanego między badaniami okresowymi. W takim przypadku przyjmują one, że tego typu badań nie można uznać za przeprowadzone w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej. W konsekwencji uznają, że wartość kosztów zakupu okularów do pracy z monitorem zleconych w ramach takich badań, w kwocie sfinansowanej przez pracodawcę, stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu (por. interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej: w Katowicach z dnia 4.04.2012. r., nr IBPBII/1/415-1063/11/MK oraz w Poznaniu z dnia 10.10.2012 r., nr ILPB1/415-673/12-2/TW).

Soczewki kontaktowe dla pracowników

Soczewki (szkła) kontaktowe w opinii fiskusa pełnią tę samą funkcję co okulary korekcyjne. Resort finansów potwierdził to w interpretacji ogólnej z dnia 27.07.2009 r., nr DD3/066/46/CRS/09/586, wskazując, że do świadczeń rzeczowych przysługujących pracownikowi na podstawie przepisów bhp można zaliczyć również soczewki kontaktowe. Dotyczy to jednak wyłącznie takich sytuacji, gdy lekarz specjalista, w wyniku badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, zaleci ich stosowanie przy obsłudze monitora zamiast okularów, gdyż przy danej wadzie wzroku pracownika nie jest możliwe jej skorygowanie przy pomocy okularów. Tylko wówczas wartość pieniężna świadczenia w postaci soczewek korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o pdof.

Okulary i soczewki w kosztach

Wydatki na zakup okularów korygujących wzrok, jak i soczewek kontaktowych dla pracowników są kosztem podatkowym u pracodawcy. Obowiązek ich ponoszenia wynika bowiem z mocy prawa i jako dokonywane w celu zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy spełniają one definicję kosztu podatkowego. Potwierdzają to organy podatkowe w wydawanych interpretacjach (m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 16.03.2011 r., nr IBPBI/2/423-1890/10/PC oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 10.11.2011 r., nr IPPB5/423-975/11-4/RS).

Zarówno dla zastosowania zwolnienia po stronie pracownika, jak i dla możliwości rozliczenia omawianych wydatków w kosztach nie ma przy tym znaczenia sposób ich sfinansowania, tj. czy zakup okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych udokumentowany zostanie fakturą wystawioną na pracownika, czy na pracodawcę, co potwierdza interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 16 marca 2011 r., nr DD3/033/30/CRS/11/95.

Jeżeli natomiast chodzi o rozliczenie w kosztach podatkowych wydatków na okulary korekcyjne oraz soczewki kontaktowe używane przez samych przedsiębiorców, to w tym zakresie brak jest regulacji ustawowych, które nakazywałyby im używanie ich na potrzeby tej działalności. U przedsiębiorcy wydatki te należy kwalifikować jako poniesione na ochronę zdrowia, o charakterze osobistym, niepodlegające zaliczeniu w ciężar kosztów podatkowych. Taką kwalifikację omawianych wydatków potwierdzają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 4.07.2012 r., nr IBPBI/1/415-483/12/ESZ zakwestionował zaliczenie do kosztów podatkowych wydatku na zakup okularów prowadzącemu działalność gospodarczą rzecznikowi patentowemu. Natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 17.07.2012 r., nr IPTPB1/415-278/12-2/AG, odmówił tego prawa fotografowi i informatykowi. Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 25.07.2012 r., nr ITPB1/415-526b/12/AD, zakwestionował zasadność zaliczenia do kosztów działalności gospodarczej wydatku poniesionego przez lekarza na zakup twardych soczewek kontaktowych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.)